Τρίτη 29 Νοεμβρίου 2022

Αντίρρηση συνείδησης: (άλλο) ένα ανθρώπινο δικαίωμα που δεν μας χαρίστηκε!

 της Αλεξίας Τσούνη, μέλους του Δικτύου για το Δικαίωμα στην Αντίρρηση Συνείδησης του Ελληνικού Τμήματος της Διεθνούς Αμνηστίας

 

Με την ευκαιρία της πολυαναμενόμενης έκδοσης του βιβλίου του Μιχάλη Μαραγκάκη «Άρνηση Στράτευσης - Οδοιπορικό για τους Αντιρρησίες Συνείδησης 1986-2022» από τις εκδόσεις Firebrand, θυμόμαστε και τιμούμε τους αγώνες των αντιρρησιών συνείδησης στην Ελλάδα και συνεχίζουμε τη δράση μας μέχρι την πλήρη κατοχύρωση του δικαιώματος στην αντίρρηση συνείδησης τόσο στο νόμο όσο και στην πράξη, τόσο στην Ελλάδα όσο και σε όλον τον κόσμο. Συμμετέχουμε στη βιβλιοπαρουσίαση στην Θεσσαλονίκη στις 30/11/2022 με την Ειρήνη Τσολάκη (https://www.facebook.com/events/1206911243571295) και στη βιβλιοπαρουσίαση στην Αθήνα στις 02/12/2022 με την Αλεξία Τσούνη (https://www.facebook.com/events/806275884000126).

Στην Ελλάδα οι αντιρρησίες συνείδησης αντιµετωπίστηκαν µε εκτελέσεις τη δεκαετία του '40 (εµφύλιος), µε πολυετείς φυλακίσεις και βασανιστήρια τις δεκαετίες του '50, '60 και '70 και µε συντοµότερες φυλακίσεις, πολλαπλές διώξεις, διακρίσεις και περιορισµούς των πολιτικών και ατοµικών τους δικαιωµάτων τις δεκαετίες του '80 και '90.

Το Ελληνικό Τμήμα της Διεθνούς Αμνηστίας, σωματείο μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, ιδρύθηκε στις 27/06/1975 από ανθρώπους που είχαν φυλακιστεί κατά τη διάρκεια του στρατιωτικού καθεστώτος και είχαν υιοθετηθεί ως κρατούμενοι συνείδησης από τη διεθνή οργάνωση. Από την αρχή η δράση του περιέλαβε το δικαίωμα στην αντίρρηση συνείδησης. Ενδεικτικό είναι το άρθρο της Αμαλίας Φλέμιγκ, της πρώτης Προέδρου του Ελληνικού Τμήματος, στον «Ταχυδρόμο» στις 11/12/1975, σχετικά με τις απανωτές δίκες και καταδίκες των Ελλήνων αντιρρησιών συνείδησης (εκείνη την εποχή ήταν αποκλειστικά Χριστιανοί Μάρτυρες του Ιεχωβά):

«Είμαι μια αστή με απόλυτο σεβασμό για τους νόμους (όταν είναι νόμιμοι). Γι’ αυτό και τώρα με συνταράσσει ιδιαίτερα κάτι που γίνεται στο όνομα του νόμου και που για μένα είναι άδικο, παράλογο κι ακόμα και άσκοπο. Πρόκειται για τους, σε στρατεύσιμη ηλικία, Μάρτυρες του Ιεχωβά. Στα είκοσι τους χρόνια, σαν όλα τα παιδιά μας, καλούνται στον στρατό. Και τότε αρχίζει η τραγωδία τους, γιατί το θρησκευτικό τους δόγμα δεν τους επιτρέπει να γίνουν στρατιώτες…»

Συγκλονιστική είναι η χαλκογραφία του λογότυπου της Διεθνούς Αμνηστίας, με το αναμμένο κερί που σπάει τα σίδερα της φυλακής, την οποία δημιούργησαν Έλληνες αντιρρησίες συνείδησης Χριστιανοί Μάρτυρες του Ιεχωβά μέσα από τη φυλακή, με υπογραφή «GREEK COs» (ΕΛΛΗΝΕΣ ΑΝΤΙΡΡΗΣΙΕΣ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗΣ), και η οποία βρίσκεται στα κεντρικά γραφεία της οργάνωσης στο Λονδίνο.

Στις 06/12/1986, στο Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας στην Αθήνα, ο Μιχάλης Μαραγκάκης διακήρυξε την άρνησή του να στρατευτεί για λόγους συνείδησης:

«Εγώ ο Μιχάλης Μαραγκάκης, επειδή πιστεύω ότι η ελευθερία της συνείδησης και των πεποιθήσεων, αποτελεί θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα που πρέπει να γίνεται απεριόριστα σεβαστό… ΑΡΝΟΥΜΑΙ δημόσια, συνειδητά και υπεύθυνα να υπηρετήσω τις Ελληνικές ένοπλες δυνάμεις.»

Ο Μιχάλης Μαραγκάκης φυλακίστηκε το 1987 και υιοθετήθηκε αμέσως από τη Διεθνή Αμνηστία ως κρατούμενος συνείδησης. Ομοίως και ο Θανάσης Μακρής, ο οποίος φυλακίστηκε το 1988. Η Διεθνής Αμνηστία ξεκίνησε μια παγκόσμια καμπάνια για την απελευθέρωσή τους και χιλιάδες επιστολές στάλθηκαν στις ελληνικές αρχές αλλά και στους ίδιους στη φυλακή. Συγκεκριμένα έλαβαν κατά τη διάρκεια της φυλάκισής τους 5.400 γράμματα αλληλεγγύης από 24 χώρες του εξωτερικού, χωρίς να περιλαμβάνονται τα γράμματα από την Ελλάδα. Ακόμα περισσότερα ήταν τα γράμματα διαμαρτυρίας που στάλθηκαν προς τις ελληνικές αρχές για αυτούς ζητώντας την άμεση και χωρίς όρους απελευθέρωσή τους.

Ο αγώνας των Ελλήνων αντιρρησιών συνείδησης, η συνεχής πίεση των διεθνών οργανισµών που καταδίκασαν επανειληµµένα «την πρακτική της Ελλάδος να συµπεριφέρεται στους αντιρρησίες συνείδησης σαν να είναι εγκληµατίες» και η µακροχρόνια δράση των οργανώσεων για τα ανθρώπινα δικαιώµατα, επέφεραν, έστω και καθυστερηµένα, τη θέσπιση της «εναλλακτικής πολιτικής κοινωνικής υπηρεσίας» µε το νόµο 2510/97 που τέθηκε σε ισχύ το 1998.

Το 2006, ο Μιχάλης Μαραγκάκης και ο Θανάσης Μακρής, σε μια συγκινητική ευχαριστήρια χειρονομία, δώρισαν στο Ελληνικό Τμήμα της Διεθνούς Αμνηστίας όλα τα γράμματα, τα τηλεγραφήματα και τις κάρτες που έλαβαν από 24 χώρες: Αυστραλία, Αυστρία, Βέλγιο, Βουλγαρία, Γαλλία, Γερμανία, Γιουγκοσλαβία, Δανία, Ελβετία, Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, Ηνωμένο Βασίλειο, Ιρλανδία, Ισπανία, Ιταλία, Καναδάς, Λουξεμβούργο, Ν. Αφρική, Νησιά Φερόε, Νορβηγία, Ολλανδία, Ουρουγουάη, Πολωνία, Σουηδία, Χιλή.

Το Δίκτυο για το Δικαίωμα στην Αντίρρηση Συνείδησης διοργάνωσε έκθεση με όλα αυτά τα γράμματα αλληλεγγύης που είχαν λάβει στη φυλακή, και ο τότε Πρόεδρος του Ελληνικού Τμήματος Σίμος Μπούρας βράβευσε τον Μιχάλη Μαραγκάκη και τον Θανάση Μακρή για τους αγώνες τους για το δικαίωμα στην αντίρρηση συνείδηση στη Γενική Συνέλευση στις 31/03/2007.

Στις 06/12/2021 είχαμε μια σπουδαία εξέλιξη στον αγώνα για την κατοχύρωση του δικαιώματος στην αντίρρηση συνείδησης. Η Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ, με μια απόφαση-ορόσημο, δικαίωσε τον αντιρρησία συνείδησης Λάζαρο Πετρομελίδη στην ατομική προσφυγή του εναντίον του ελληνικού κράτους. Ο Λάζαρος Πετρομελίδης είναι ένας από τους πρωτοπόρους αντιρρησίες συνείδησης για ιδεολογικούς λόγους στην Ελλάδα. Εκδήλωσε την αντίρρηση συνείδησης στη στρατιωτική θητεία από το 1992, όταν ακόμη δεν είχε θεσπιστεί η εναλλακτική υπηρεσία, ακολούθως κηρύχτηκε ανυπότακτος και του απαγορεύτηκε η έξοδος από τη χώρα. Ακολούθησαν συλλήψεις, επιβολή τιμωρητικής εναλλακτικής υπηρεσίας, αλλεπάλληλες διώξεις και καταδίκες από στρατοδικεία για ανυποταξία, φυλακίσεις. Η Διεθνής Αμνηστία υιοθέτησε επανειλημμένα τον Λάζαρο Πετρομελίδη ως κρατούμενο συνείδησης και διεξήγαγε μακροχρόνια εκστρατεία για τον τερματισμό των παραβιάσεων εις βάρος του και εις βάρος όλων των αντιρρησιών συνείδησης. Ο ΟΗΕ με την απόφασή του καλεί το ελληνικό κράτος να παρέχει στον Λάζαρο Πετρομελίδη αποτελεσματική επανόρθωση για τις πολλαπλές παραβιάσεις του Διεθνούς Συμφώνου για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα που διέπραξε εις βάρος του. Ο ΟΗΕ επαναλαμβάνει επίσης ότι η Ελλάδα πρέπει να αναθεωρήσει τη νομοθεσία της ώστε να διασφαλίσει αποτελεσματικά το δικαίωμα στην αντίρρηση συνείδησης, για παράδειγμα, παρέχοντας τη δυνατότητα για εναλλακτική υπηρεσία η οποία να μην είναι τιμωρητική και να μη συνιστά διάκριση.

Η αντίρρηση συνείδησης είναι θεµελιώδες ανθρώπινο δικαίωµα και βασική συνιστώσα του δικαιώματος στην ελευθερία σκέψης, συνείδησης και θρησκείας, όπως αυτή διασφαλίζεται στο Σύνταγμα της Ελλάδας (Άρθρα 13 και 14), στην Ευρωπαϊκή Σύμβαση για την Προάσπιση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και των Θεμελιωδών Ελευθεριών (Άρθρο 9), στο Διεθνές Σύμφωνο για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα (Άρθρο 18), στην Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (Άρθρο 18) και σε άλλα διεθνή κείμενα προστασίας δικαιωμάτων. Επίσης το δικαίωμα στην αντίρρηση συνείδησης αναγνωρίζεται ρητά στον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Άρθρο 10.2).

Ο ΟΗΕ, το Συµβούλιο της Ευρώπης, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, ο ΟΑΣΕ και άλλοι οργανισµοί έχουν καλέσει τις κυβερνήσεις να εξασφαλίσουν τη δυνατότητα στους στρατεύσιµους να εκτελούν χωρίς διακρίσεις και µε αντίστοιχα δικαιώµατα εναλλακτική υπηρεσία κοινωνικού χαρακτήρα και µη τιµωρητικής διάρκειας. Επισηµαίνουν µάλιστα ότι η αντίρρηση συνείδησης πρέπει να γίνεται δεκτή οποτεδήποτε και αν εκδηλώνεται, ακόµα και κατά τη διάρκεια της στρατιωτικής θητείας. ∆ίνουν επίσης ιδιαίτερη έµφαση στη σπουδαιότητα και στη διαθεσιµότητα της ενηµέρωσης για την αντίρρηση συνείδησης για κάθε άτοµο που σχετίζεται µε την στρατιωτική θητεία.

Χαρακτηριστική είναι η επισήμανση στην έκδοση “Αντίρρηση συνείδησης στην υποχρεωτική στρατιωτική θητεία”, Γενική Διεύθυνση Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, Συμβούλιο της Ευρώπης, Ιούνιος 2002:

“Για δημοκρατικά κράτη που σέβονται τα δικαιώματα και τις θεμελιώδεις ελευθερίες, ο σεβασμός για το δικαίωμα στην αντίρρηση συνείδησης δεν μπορεί να θεωρείται έλασσον ζήτημα ξεκομμένο από τη δεσπόζουσα τάση προστασίας και προώθησης, σε διεθνές επίπεδο, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.”

Η Διεθνής Αμνηστία δεν παίρνει θέση υπέρ ή κατά της αντίρρησης συνείδησης, ούτε προτρέπει υπέρ της εναλλακτικής υπηρεσίας και κατά της στρατιωτικής θητείας. Αγωνίζεται για την κατοχύρωση και τον σεβασµό του δικαιώµατος στην αντίρρηση συνείδησης, όπως αγωνίζεται για όλα τα ανθρώπινα δικαιώµατα.

Η Διεθνής Αμνηστία δεν παίρνει θέση υπέρ ή κατά της υποχρεωτικής στράτευσης ή της στράτευσης γενικά. Η Διεθνής Αμνηστία δεν είναι αντιµιλιταριστική ούτε ειρηνιστική οργάνωση, είναι οργάνωση για τα ανθρώπινα δικαιώµατα. ∆εν αµφισβητεί το δικαίωµα των κυβερνήσεων να έχουν στρατό ή και υποχρεωτική στρατιωτική θητεία, όµως τότε οφείλουν να σέβονται και το ανθρώπινο δικαίωµα των αντιρρησιών συνείδησης για µια δίκαιη, µη τιµωρητική εναλλακτική υπηρεσία εκτός στρατού, σύµφωνα µε τα διεθνή πρότυπα.

Η Διεθνής Αμνηστία ζητά άµεσες τροποποιήσεις από την Ελλάδα, ώστε:

  1. Η εναλλακτική υπηρεσία να µην έχει χαρακτήρα διάκρισης και τιµωρίας, όσον αφορά τις παροχές, τον τόπο εκπλήρωσης ή την διάρκεια. Σήμερα οι αντιρρησίες συνείδησης λαμβάνουν είτε μόνο στέγη και τροφή είτε 223,53 ευρώ το μήνα, και υποχρεώνονται να υπηρετήσουν εκτός της περιφέρειας του τόπου κατοικίας τους. Η διάρκεια της στρατιωτικής θητείας είναι 12 µήνες ενώ της εναλλακτικής υπηρεσίας 15 µήνες.
  2. Η ιδιότητα του αντιρρησία συνείδησης να µην ανακαλείται ποτέ. Τώρα προβλέπεται έκπτωση π.χ. για πειθαρχικό παράπτωµα. Οι αντιρρησίες συνείδησης υποχρεώνονται τότε να υπηρετήσουν ένοπλη στρατιωτική θητεία.
  3. Η εξέταση των αιτήσεων για καθεστώς αντιρρησία συνείδησης να είναι υπό τον πλήρη έλεγχο πολιτικών αρχών (δηλ. εκτός ΥΠΕΘΑ). Σήμερα αποφασίζει ο Υπουργός Εθνικής Άμυνας μετά από εισήγηση επιτροπής στην οποία συμμετέχει στρατιωτικός.
  4. Το δικαίωµα στην αντίρρηση συνείδησης να αναγνωρίζεται και για τους/τις επαγγελµατίες στρατιωτικούς. Τώρα µόνο οι στρατεύσιµοι (όχι οι επαγγελµατίες) µπορούν να αξιώσουν την ιδιότητα του αντιρρησία συνείδησης.
  5. Να σταµατήσουν άµεσα οι συλλήψεις, διώξεις, ποινές φυλάκισης και τα πρόστιµα σε αντιρρησίες συνείδησης. Σε καµία περίπτωση να µη δικάζονται πολίτες από Στρατοδικεία. Τώρα όχι απλώς διώκονται κάποιοι αντιρρησίες συνείδησης αλλά δικάζονται και από στρατοδικεία κατά παραβίαση του δικαιώµατος σε δίκαιη δίκη.
  6. Σε καµιά περίπτωση να µη διώκονται και δικάζονται πολίτες επανειληµµένα για το ίδιο αδίκηµα. Σήµερα κάποιοι αντιρρησίες συνείδησης διώκονται και δικάζονται επανειληµµένα για την ίδια αντίρρηση συνείδησης.

Σήμερα, σε όλον τον κόσµο, περισσότερα από 10 εκατοµµύρια µέλη, ακτιβιστές/-τριες και υποστηρικτές/-τριες της ∆ιεθνούς Αµνηστίας αγωνίζονται για την άµεση και χωρίς όρους απελευθέρωση όλων των φυλακισµένων αντιρρησιών συνείδησης, καθώς και για τη θέσπιση και εφαρµογή σχετικής νοµοθεσίας που να κατοχυρώνει εναλλακτική υπηρεσία πολιτικού και µη τιµωρητικού χαρακτήρα, σύµφωνα µε τα διεθνή πρότυπα και τις συστάσεις διεθνών οργανισµών.

Πηγή: Διεθνής Αμνηστία 

 

Παρασκευή 16 Σεπτεμβρίου 2022

Νότια Κορέα: αποσύρετε τις κατηγορίες εναντίον του πρώτου αντιρρησία συνείδησης που αρνείται την εναλλακτική υπηρεσία

 


Ο πρώτος αντιρρησίας συνείδησης που αρνείται την εναλλακτική στη στρατιωτική θητεία της Νότιας Κορέας δεν θα πρέπει να αντιμετωπίσει περαιτέρω τιμωρία εξαιτίας της αντίθεσής του στο τιμωρητικό νέο σύστημα της χώρας, δήλωσε η Διεθνής Αμνηστία ενόψει της ποινικής δίκης του την Τρίτη 23 Αυγούστου 2022.

Ο Hye-min Kim, του οποίου οι θρησκευτικές πεποιθήσεις δεν του επιτρέπουν να κάνει στρατιωτική θητεία, είναι το πρώτο άτομο που γίνεται γνωστό ότι έχει αρνηθεί την «εναλλακτική υπηρεσία» από τότε που θεσπίστηκε το 2020. Το νέο σύστημα συνεπάγεται την εργασία εντός μιας φυλακής ή άλλων σωφρονιστικών εγκαταστάσεων για τρία χρόνια – διπλάσια σε διάρκεια σε σχέση με τη συνήθη 18μηνη στρατιωτική θητεία.

«Αντί να τους δοθεί μια γνήσια εναλλακτική ώστε να εκπληρώσουν τις υποχρεώσεις τους για θητεία, στους αντιρρησίες συνείδησης πρακτικά δίνεται μια εναλλακτική τιμωρία εξαιτίας των θρησκευτικών και άλλων προσωπικών αντιρρήσεών τους να καταταγούν στο στρατό», δήλωσε ο Jihyun Yoon, διευθυντής της Διεθνούς Αμνηστίας Κορέας. «Σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, οι χώρες με υποχρεωτική στρατιωτική θητεία είναι υποχρεωμένες να παρέχουν μια πραγματική πολιτική εναλλακτική παρόμοιας διάρκειας».

Ο Κιμ κατηγορείται σύμφωνα με το Άρθρο 88 του Νόμου για τη Στρατιωτική Θητεία, που φυλακίζει όσους αποτυγχάνουν να καταταγούν χωρίς βάσιμους λόγους. Πιστεύει ότι η αντίρρησή του εδράζεται σε «βάσιμους λόγους» σύμφωνα με τον νόμο, και ότι η παρούσα εναλλακτική υπηρεσία περιλαμβάνει υπερβολικά τιμωρητικές πτυχές οι οποίες δεν ανταποκρίνονται στα διεθνή πρότυπα.

Σύμφωνα με τον νέo νόμο, εκείνοι που αρνούνται τη στρατιωτική θητεία για θρησκευτικούς ή άλλους λόγους απαιτείται να εργαστούν σε κάποια φυλακή ή άλλο σωφρονιστικό κατάστημα για 36 μήνες – καθιστώντας τη μία από τις μεγαλύτερες σε διάρκεια εναλλακτικές υπηρεσίες στον κόσμο. Παλαιότερα, θα είχαν φυλακιστεί για 18 μήνες.

«Ο Hye-min Kim δεν θα πρέπει να διωχτεί εξαιτίας της διεκδίκησης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων του και επειδή αρνείται να συμμετάσχει σε αυτό το άδικο σύστημα. Όλες οι κατηγορίες εναντίον του θα πρέπει να αποσυρθούν άμεσα».

«Αντί να οδηγεί τους αντιρρησίες συνείδησης σε δίκη, η νοτιοκορεατική κυβέρνηση θα πρέπει να επικεντρώσει τις προσπάθειές της στην τροποποίηση της εναλλακτικής υπηρεσίας ώστε αυτή να μη συνεχίζει να τιμωρεί και να στιγματίζει όσους την αναλαμβάνουν».

 

Υπόβαθρο

Τα προηγούμενα 60 χρόνια, εκατοντάδες νέοι Νοτιοκορεάτες καταδικάζονταν και φυλακίζονταν κάθε χρόνο εξαιτίας της αντίρρησής τους στην στρατιωτική θητεία λόγω των πεποιθήσεών τους, παρότι ήταν πρόθυμοι να υπηρετήσουν την κοινότητα. Συνήθως, τους επιβαλλόταν μια ποινή φυλάκισης 18 μηνών και φορτώνονταν με ποινικά μητρώα και αντιμετώπιζαν οικονομικά και κοινωνικά μειονεκτήματα που διαρκούσαν πολύ περισσότερο.

Αποφάσεις-ορόσημα του Ανώτατου Δικαστηρίου και του Συνταγματικού Δικαστηρίου το 2018 πρακτικά αναγνώρισαν το δικαίωμα στην αντίρρηση συνείδησης στη χώρα. Το Συνταγματικό Δικαστήριο εξέδωσε απόφαση απαιτώντας από την κυβέρνηση να θεσπίσει μια εναλλακτική υπηρεσία πολιτικής φύσης έως το τέλος του 2019.

Στις 27 Δεκεμβρίου του 2019, το νομοθετικό σώμα θέσπισε τροποποιήσεις στον Νόμο για τη Στρατιωτική Θητεία. Ωστόσο, η νομοθεσία ακόμη παραβιάζει το δικαίωμα στην ελευθερία σκέψης, συνείδησης και θρησκείας ή πεποίθησης, επειδή επιβάλλει παράλογες και υπερβολικές υποχρεώσεις στους αντιρρησίες συνείδησης.

Ορίζει μια δυσανάλογη διάρκεια για την εναλλακτική υπηρεσία και ότι τη διαχειρίζονται οι στρατιωτικές αρχές.

Από τις 30 Ιουνίου 2020, άτομα τα οποία αντιτίθενται στην υποχρεωτική στρατιωτική θητεία μπορούν να αιτούνται εναλλακτική υπηρεσία. Τον Οκτώβριο του 2020, η πρώτη ομάδα προσωπικού εναλλακτικής υπηρεσίας ξεκίνησε την 36μηνη υποχρέωση, η οποία περιορίστηκε στην εργασία σε φυλακές ή άλλες σωφρονιστικές εγκαταστάσεις.

Σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο και τα διεθνή πρότυπα ανθρωπίνων δικαιωμάτων, τα κράτη με υποχρεωτική στρατιωτική θητεία υποχρεούνται να παρέχουν γνήσια πολιτικές εναλλακτικές. Αυτές θα πρέπει να είναι παρόμοιας διάρκειας με τη στρατιωτική θητεία, με οποιαδήποτε επιπρόσθετη διάρκεια να εδράζεται σε εύλογα και αντικειμενικά κριτήρια. Η διαδικασία για την αξιολόγηση των αιτήσεων για να αναγνωριστούν ως αντιρρησίες συνείδησης και οποιαδήποτε μετέπειτα εργασιακή υπηρεσία θα πρέπει να είναι επίσης υπό πολιτική αρχή.

Πηγή: Διεθνής Αμνηστία

Τετάρτη 11 Μαΐου 2022

Objector - Προβολή ντοκιμαντέρ και συζήτηση για το δικαίωμα στην αντίρρηση συνείδησης

 


Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Αντίρρησης Συνείδησης στις 15 Μαΐου, η Τοπική Ομάδα Βέροιας της Διεθνούς Αμνηστίας πραγματοποιεί προβολή-συζήτηση για το δικαίωμα στην αντίρρηση συνείδησης στην Ελλάδα, αλλά και τον κόσμο.

Το Σάββατο 14/5, στις 19:00 στο Καφέ «εκτός χάρτη» - Gallery Παπατζίκου (Βενιζέλου 43, Βέροια) βλέπουμε μαζί το ντοκιμαντέρ OBJECTOR για την Ισραηλινή αντιρρησία συνείδησης Atalya Ben Abba και συζητάμε με φόντο την επικρατούσα κατάσταση στο Ισραήλ και τα Κατεχόμενα Παλαιστινιακά Εδάφη, για την αντίρρηση συνείδησης, το δικαίωμα των πολιτών στην επιλογή, καθώς και τους αγώνες για να γίνει σεβαστό αυτό το δικαίωμα.

 

Σύνοψη του ντοκιμαντέρ: Όπως όλη η Ισραηλινή νεολαία, η Atalya είναι υποχρεωμένη να γίνει στρατιώτης. Σε αντίθεση με τους/τις περισσότερους/ες, αμφισβητεί τις πρακτικές του στρατού της χώρας της και αποφασίζει να αμφισβητήσει αυτή την ιεροτελεστία του περάσματος στη στρατιωτική θητεία. Παρά τις πολιτικές διαφωνίες και τις προσωπικές ανησυχίες της οικογένειάς της, αρνείται το στρατιωτικό καθήκον και φυλακίζεται λόγω της αντίρρησής της. Το θάρρος της ωθεί τους γύρω της να επανεξετάσουν τις δικές τους ηθικές και πολιτικές θέσεις. Η ταινία OBJECTOR / ΑΝΤΙΡΡΗΣΙΑΣ (https://objectorfilm.com) ακολουθεί την Atalya στη φυλακή και περαιτέρω, προσφέροντας ένα μοναδικό παράθυρο στην ισραηλινοπαλαιστινιακή σύγκρουση από την οπτική μιας νεαρής γυναίκας που αναζητά την αλήθεια και παίρνει θέση για τη δικαιοσύνη.
Διάρκεια: 75 λεπτά
Υπότιτλοι: αγγλικά

 

Για το δικαίωμα στην αντίρρηση συνείδησης: Η Επιτροπή Ανθρώπινων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ και το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρώπινων Δικαιωμάτων έχουν ρητά αναγνωρίσει ότι το δικαίωμα στην αντίρρηση συνείδησης στη στρατιωτική θητεία προστατεύεται από το δικαίωμα στην ελευθερία της σκέψης, της συνείδησης και της θρησκείας στο Άρθρο 18 του Διεθνούς Συμφώνου για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα και στο Άρθρο 9 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, αντίστοιχα. Τα διεθνή πρότυπα ορίζουν επίσης ότι οποιαδήποτε εναλλακτική υπηρεσία απαιτείται να υπηρετήσουν οι αντιρρησίες συνείδησης πρέπει να είναι γνήσια πολιτική, υπό πολιτικό έλεγχο, και μη τιμωρητικής φύσης ή διάρκειας. Διαβάστε περισσότερα εδώ: https://www.amnesty.gr/en/node/24777

 Πηγή: Διεθνής Αμνηστία

Τετάρτη 4 Μαΐου 2022

Απόφαση-ορόσημο του ΟΗΕ για τον αντιρρησία συνείδησης Λ. Πετρομελίδη: κατακτήσεις και διεκδικήσεις για το δικαίωμα στην αντίρρηση συνείδησης σήμερα

 


Το Ελληνικό Τμήμα της Διεθνούς Αμνηστίας πραγματοποιεί εκδήλωση με θέμα «Απόφαση-ορόσημο του ΟΗΕ για τον αντιρρησία συνείδησης Λ. Πετρομελίδη: Κατακτήσεις και διεκδικήσεις για το δικαίωμα στην αντίρρηση συνείδησης σήμερα».

 

ημερομηνία διεξαγωγής: Παρασκευή 13 Μαΐου 2022

ώρα: 18:30

τόπος διεξαγωγής: Πνευματικό Κέντρο Δήμου Αθηναίων, Ακαδημίας 50

 

Στις 6 Δεκεμβρίου 2021 η Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ δικαίωσε τον αντιρρησία συνείδησης Λάζαρο Πετρομελίδη στην ατομική προσφυγή του εναντίον του ελληνικού κράτους.

Ο Λάζαρος Πετρομελίδης είναι ένας από τους πρωτοπόρους αντιρρησίες συνείδησης για ιδεολογικούς λόγους στην Ελλάδα. Εκδήλωσε την αντίρρηση συνείδησης στη στρατιωτική θητεία από το 1992, όταν ακόμη δεν είχε θεσπιστεί η εναλλακτική υπηρεσία, ακολούθως κηρύχτηκε ανυπότακτος και του απαγορεύτηκε η έξοδος από τη χώρα. Ακολούθησαν συλλήψεις, επιβολή τιμωρητικής εναλλακτικής υπηρεσίας, αλλεπάλληλες διώξεις και καταδίκες από στρατοδικεία για ανυποταξία, φυλακίσεις.

Η Διεθνής Αμνηστία υιοθέτησε επανειλημμένα τον Λάζαρο Πετρομελίδη ως κρατούμενο συνείδησης και διεξήγαγε μακροχρόνια εκστρατεία για τον τερματισμό των παραβιάσεων εις βάρος του και εις βάρος όλων των αντιρρησιών συνείδησης.

Ο ΟΗΕ με την απόφασή του καλεί το ελληνικό κράτος να παρέχει στον Λ. Πετρομελίδη αποτελεσματική επανόρθωση για τις πολλαπλές παραβιάσεις του Διεθνούς Συμφώνου για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα που διέπραξε εις βάρος του. Ο ΟΗΕ επαναλαμβάνει επίσης ότι η Ελλάδα πρέπει να αναθεωρήσει τη νομοθεσία της ώστε να διασφαλίσει αποτελεσματικά το δικαίωμα στην αντίρρηση συνείδησης, για παράδειγμα, παρέχοντας τη δυνατότητα για εναλλακτική υπηρεσία η οποία να μην είναι τιμωρητική και να μη συνιστά διάκριση.

Με αφορμή αυτή τη σπουδαία εξέλιξη στον αγώνα για την κατοχύρωση του δικαιώματος στην αντίρρηση συνείδησης, αλλά και ενόψει της Διεθνούς Ημέρας Αντίρρησης Συνείδησης στις 15 Μαΐου, συζητάμε με τον Λάζαρο Πετρομελίδη για την προσωπική του εμπειρία και τους αγώνες του, καθώς και με αρμόδιους φορείς δικαιωμάτων για τις αναγκαίες θεσμικές και νομικές αλλαγές που οφείλουν να πραγματοποιηθούν προκειμένου να διασφαλίζεται ουσιαστικά και για όλους η δυνατότητα εναλλακτικής υπηρεσίας.

Συζητάμε επίσης για όσα έχουμε κατακτήσει μέχρι σήμερα και ενημερωνόμαστε γύρω από το δικαίωμα στην αντίρρηση συνείδησης και τα όσα αυτό περιλαμβάνει.

 

Στην εκδήλωση παρεμβαίνουν:

Λάζαρος Πετρομελίδης, αντιρρησίας συνείδησης

Γιώργος Καρατζάς, εκπρόσωπος στην υπόθεση Πετρομελίδη

Μιχάλης Τσαπόγας, ειδικός επιστήμονας στον Συνήγορο του Πολίτη

Φοίβος Ιατρέλλης, εκπρόσωπος της Εθνικής Επιτροπής για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου

Αλεξία Τσούνη, αντιπρόεδρος Ελληνικού Τμήματος Διεθνούς Αμνηστίας

 

Πηγή: Διεθνής Αμνηστία

Τρίτη 29 Μαρτίου 2022

Ετήσια Έκθεση Διεθνούς Αμνηστίας 2021/22: Ελλάδα – απόσπασμα για αντιρρησίες συνείδησης

 

ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΑΝΤΙΡΡΗΣΙΩΝ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗΣ

Συνεχίστηκαν οι σοβαρές παραβιάσεις των δικαιωμάτων των αντιρρησιών συνείδησης ως προς τη στρατιωτική θητεία, συμπεριλαμβανομένων επανειλημμένων διώξεων, προστίμων και συλλήψεων. Στο τέλος του έτους εκκρεμούσαν προσφυγές στο Ανώτατο Διοικητικό Δικαστήριο κατά της διακριτικής απόρριψης αιτήσεων για το καθεστώς του αντιρρησία συνείδησης. Η Επιτροπή Ανθρώπινων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ έθεσε ερωτήματα σχετικά με τα δικαιώματα των αντιρρησιών συνείδησης, και την τιμωρητική και με διακρίσεις «εναλλακτική υπηρεσία», τα οποία θα πρέπει να εξεταστούν στην επόμενη περιοδική έκθεση της Ελλάδας. Η Ελλάδα έλαβε επίσης συστάσεις σχετικά με το θέμα στο πλαίσιο της Οικουμενικής Περιοδικής Αξιολόγησης (UPR).

Σε μια απόφαση-ορόσημο τον Δεκέμβριο, η Επιτροπή Ανθρώπινων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ διαπίστωσε πολλαπλές παραβιάσεις του Διεθνούς Συμφώνου για τα Ατομικά και τα Πολιτικά Δικαιώματα στην υπόθεση του αντιρρησία συνείδησης Λάζαρου Πετρομελίδη.

 Πηγή: Διεθνής Αμνηστία 

Τετάρτη 23 Μαρτίου 2022

Παρέμβαση της Διεθνούς Αμνηστίας στο Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ – απόσπασμα για αντιρρησίες συνείδησης

 [...] Η Διεθνής Αμνηστία καλωσορίζει επίσης την αποδοχή από την Ελλάδα της σύστασης «να αναθεωρήσει την εθνική της νομοθεσία με σκοπό την αναγνώριση του δικαιώματος στην αντίρρηση συνείδησης στη στρατιωτική θητεία, προβλέποντας μια εναλλακτική υπηρεσία αντί της στρατιωτικής θητείας στην οποία θα έχουν πρόσβαση όλοι οι αντιρρησίες συνείδησης και η οποία δεν θα είναι τιμωρητική ή μεροληπτική ως προς τη φύση, το κόστος ή τη διάρκειά της».[5] Η αναθεώρηση αυτή θα πρέπει να ευθυγραμμίσει το σύνολο της σχετικής νομοθεσίας με το διεθνές δίκαιο και τα διεθνή πρότυπα για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Στο πλαίσιο αυτό, η Ελλάδα θα πρέπει επίσης να εφαρμόσει άμεσα την απόφαση της Επιτροπής Ανθρώπινων Δικαιωμάτων στην υπόθεση του Λ. Πετρομελίδη κατά της Ελλάδας. [...] 

[5] A/HRC/49/5/Add.1, recommendation 130.76 (Panama).

Πηγή: Διεθνής Αμνηστία

 

Δευτέρα 13 Δεκεμβρίου 2021

Απόφαση-ορόσημο της Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ στην υπόθεση του Λάζαρου Πετρομελιδη καταδεικνύει τις διαχρονικές παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων των αντιρρησιών συνείδησης

 

Η Επιτροπή Ανθρώπινων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ δημοσίευσε στις 6 Δεκεμβρίου 2021 την απόφασή της[1] όσον αφορά την ατομική προσφυγή του αντιρρησία συνείδησης Λάζαρου Πετρομελίδη, κρίνοντας ότι υπήρξαν πολλαπλές παραβιάσεις του Διεθνούς Συμφώνου για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα (ΔΣΑΠΔ).

Ο Λάζαρος Πετρομελίδης είναι ένας από τους πρωτοπόρους αντιρρησίες συνείδησης για ιδεολογικούς λόγους στην Ελλάδα. Εκδήλωσε την αντίρρηση συνείδησης στη στρατιωτική θητεία από το 1992, όταν ακόμη δεν είχε θεσπιστεί η εναλλακτική υπηρεσία, ακολούθως κηρύχτηκε ανυπότακτος και του απαγορεύτηκε η έξοδος από τη χώρα. Το 1998, και αφότου πρώτα συνελήφθη, αναγνωρίστηκε ως αντιρρησίας συνείδησης και κλήθηκε να υπηρετήσει μια τιμωρητική εναλλακτική υπηρεσία τότε 39 μηνών, μακριά από τον τόπο κατοικίας του, ενώ ως στρατεύσιμος της ίδιας ηλικίας και οικογενειακής κατάστασης θα μπορούσε να είχε υπηρετήσει μόνο 4 μήνες πραγματικό χρόνο στρατιωτικής θητείας και να εξαγοράσει άλλους 8.

Μετά τη μη παρουσίασή του για την εκπλήρωση αυτής της τιμωρητικής εναλλακτικής υπηρεσίας, του αφαιρέθηκε το καθεστώς αντιρρησία συνείδησης και ξεκίνησε σειρά νέων κλήσεων για κατάταξη στις ένοπλες δυνάμεις, και ακολούθως σειρά αλλεπάλληλων διώξεων και καταδικών από στρατοδικεία για ανυποταξία.

Συνολικά, από το 1992 έως και το 2014 ο Λάζαρος Πετρομελίδης καταδικάστηκε πέντε φορές για ανυποταξία, βρέθηκε υπό κράτηση σε τουλάχιστον τέσσερις περιπτώσεις και κατέβαλε δύο χρηματικές ποινές αντί φυλακίσεων.

Η Διεθνής Αμνηστία υιοθέτησε επανειλημμένα τον Λάζαρο Πετρομελίδη ως κρατούμενο συνείδησης και διεξήγαγε μακροχρόνια εκστρατεία για τον τερματισμό των παραβιάσεων εις βάρος του και εις βάρος όλων των αντιρρησιών συνείδησης.

Με την πρόσφατη απόφασή της, η Επιτροπή Ανθρώπινων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ έκρινε ότι στην υπόθεση του Λάζαρου Πετρομελίδη υπήρξαν παραβιάσεις:

  • Του άρθρου 18, παρ. 1. του ΔΣΑΠΔ, περί ελευθερίας σκέψης, συνείδησης και θρησκείας, καθώς η ελληνική πολιτεία δεν του παρείχε δυνατότητα ως αντιρρησία συνείδησης για μια εναλλακτική υπηρεσία που να μην είναι τιμωρητική και να μη συνιστά διάκριση.
  • Του άρθρου 9, παρ. 1. του ΔΣΑΠΔ περί αυθαίρετης κράτησης, για τις περιπτώσεις που στερήθηκε την ελευθερία του είτε ως προφυλακισμένος είτε έπειτα από καταδίκη.
  • Του άρθρου 14, παρ. 7 του ΔΣΑΠΔ, λόγω παραβίασης της αρχής ne bis in idem, δηλαδή επανειλημμένης τιμωρίας για το ίδιο αδίκημα.
  • Του άρθρου 12 παρ. 2 του ΔΣΑΠΔ, όσον αφορά μακροχρόνια απαγόρευση εξόδου από τη χώρα εξαιτίας των διώξεων και καταδικών για ανυποταξία, ως αποτέλεσμα θεμιτής άσκησης του δικαιώματός του στην αντίρρηση συνείδησης.

Σύμφωνα με την Επιτροπή Ανθρώπινων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ, το ελληνικό κράτος έχει υποχρέωση να παρέχει στον Λάζαρο Πετρομελίδη αποτελεσματική επανόρθωση και συνεπώς πλήρη αποκατάσταση η οποία θα πρέπει να περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, τη διαγραφή του ποινικού του μητρώου, την επιστροφή όλων των ποσών που έχει καταβάλει ως πρόστιμα (δηλ. χρηματικές ποινές αντί φυλάκισης) και την παροχή αποζημίωσης.

 

Περαιτέρω, η Επιτροπή επανέλαβε ότι η Ελλάδα θα πρέπει να αναθεωρήσει τη νομοθεσία της ώστε να διασφαλίσει αποτελεσματικά το δικαίωμα στην αντίρρηση συνείδησης, για παράδειγμα, παρέχοντας τη δυνατότητα για εναλλακτική υπηρεσία η οποία να μην είναι τιμωρητική και να μη συνιστά διάκριση.

 

Περαιτέρω αξιολογήσεις από τον ΟΗΕ

Η Επιτροπή Ανθρώπινων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ πρόσφατα δημοσίευσε τον κατάλογο θεμάτων ενόψει της έκθεσης της χώρας, ζητώντας από την Ελλάδα να παρέχει ενημέρωση στην 3η περιοδική της έκθεση όσον αφορά μέτρα που έλαβε για τη συμμόρφωση με τις προηγούμενες συστάσεις της Επιτροπής, οι οποίες περιλάμβαναν ότι θα παρέχεται σε όλους τους αντιρρησίες συνείδησης εναλλακτική υπηρεσία η οποία δεν θα είναι τιμωρητική και δεν θα συνιστά διάκριση ως προς τη φύση, το κόστος και τη διάρκεια, και θα αποφεύγεται η επανειλημμένη τιμωρία αντιρρησιών συνείδησης κατά παραβίαση της αρχής ne bis in idem. Επίσης η Επιτροπή έθεσε ερώτημα περί αποζημιώσεων για όσους είχαν εκδηλώσει αντίρρηση συνείδησης προ του 1998 και έχουν καταδικαστεί και τιμωρηθεί.[2]

Επίσης, η Ελλάδα δέχτηκε παρόμοιες συστάσεις σχετικά με τους αντιρρησίες συνείδησης στο πλαίσιο του τρίτου κύκλου Οικουμενικής Περιοδικής Αξιολόγησης, ενός μηχανισμού αξιολόγησης μεταξύ ομοτίμων υπό την αιγίδα του Συμβουλίου Ανθρώπινων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ.[3]

 

Εκκρεμείς υποθέσεις στο Συμβούλιο της Επικρατείας

Επίσης, στο Συμβούλιο της Επικρατείας εκκρεμούν υποθέσεις απόρριψης αιτήσεων υπαγωγής σε καθεστώς εναλλακτικής υπηρεσίας, όπως του Χάρη Βασιλείου, εξαιτίας, μεταξύ άλλων, του προβληματικού συστήματος εξέτασης αλλά και διακρίσεων εις βάρος ομάδων αντιρρησιών συνείδησης. Επιπλέον, η Διεθνής Αμνηστία συνεχίζει να λαμβάνει καταγγελίες και για περαιτέρω αυθαίρετες απορρίψεις αιτημάτων για υπαγωγή στην εναλλακτική υπηρεσία.

Η Διεθνής Αμνηστία καλεί την Ελλάδα να εναρμονίσει άμεσα τη νομοθεσία για τους αντιρρησίες συνείδησης με το διεθνές δίκαιο και τα διεθνή πρότυπα ανθρώπινων δικαιωμάτων. Μεταξύ άλλων οφείλει να παρέχει εναλλακτική υπηρεσία η οποία δεν θα είναι τιμωρητική, δεν θα συνιστά διάκριση και θα είναι προσβάσιμη σε όλους τους αντιρρησίες συνείδησης. Θα πρέπει επίσης να θέσει το σύστημα εξέτασης αιτήσεων για υπαγωγή σε καθεστώς αντιρρησία συνείδησης υπό τον πλήρη έλεγχο πολιτικών αρχών, δηλαδή εκτός του ΥΠΕΘΑ, υπό μια επιτροπή αμιγώς πολιτικής σύνθεσης.

Σε διαφορετική περίπτωση κινδυνεύει με νέες καταδίκες από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου ή αντίστοιχα από την Επιτροπή Ανθρώπινων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ.

 

[2] UN Human Rights Committee, List of issues prior to the submission of the third periodic report of Greece, (CCPR/C/GRC/QPR/3), 2 Δεκεμβρίου 2021, παρ. 20. Διαθέσιμο στο: https://undocs.org/CCPR/C/GRC/QPR/3

[3] UN Human Rights Council, Draft report of the Working Group on the Universal Periodic Review, (A/HRC/WG.6/39/L.1), 16 Νοεμβρίου 2021, συστάσεις 130.76 (Παναμάς), 130.88 (Κροατία): https://uprmeetings.ohchr.org/Sessions/39session/Greece/Documents/Greece%20-full%20draft%20report%20for%20circulation-%20ad%20referendum.docx

 Πηγή: Διεθνής Αμνηστία