Αθήνα, 13 Μαρτίου 2003
Την παραμονή της άτυπης
συνόδου των Υπουργών Άμυνας της Ε.Ε. στην Αθήνα, 14 και 15 Μαρτίου, η Διεθνής
Αμνηστία απηύθυνε επιστολή στον Πρωθυπουργό και Προεδρεύοντα της Ε.Ε. κ. Σημίτη
για το θέμα της αντίρρησης συνείδησης. Συγκεκριμένα, η διεθνής οργάνωση εφιστά
την προσοχή του κ. Σημίτη στις σοβαρές ανησυχίες που έχει εκφράσει
επανειλημμένα η Διεθνής Αμνηστία αναφορικά με τις διατάξεις, που έχουν
χαρακτήρα τιμωρίας και διακρίσεων, του Νόμου 2510/1997 σχετικά με το δικαίωμα
στην αντίρρηση εκπλήρωσης της στρατιωτικής θητείας για λόγους συνείδησης και το
δικαίωμα στην εναλλακτική πολιτική θητεία.
Η Διεθνής Αμνηστία καλωσορίζει
πρόσφατα δημοσιεύματα, σύμφωνα με τα οποία η διάρκεια της εναλλακτικής
πολιτικής θητείας θα μειωθεί μελλοντικά (μετά την παράλληλη μείωση της
διάρκειας της στρατιωτικής θητείας από 14 σε 12 μήνες, η οποία εφαρμόστηκε από
την 1η Ιανουαρίου 2003). Ωστόσο, την ανησυχία της Διεθνούς Αμνηστίας προκαλεί
το γεγονός ότι, παρά την ενδεχόμενη τροποποίηση των διατάξεων που αφορούν τη
διάρκεια της εναλλακτικής πολιτικής θητείας, εντούτοις αυτή η μορφή θητείας θα
συνεχίσει να έχει τιμωρητική διάρκεια, διπλάσια από τη διάρκεια της
στρατιωτικής θητείας.
Η Διεθνής Αμνηστία έθιξε
επίσης τις περιπτώσεις αντιρρησιών συνείδησης, που κινδυνεύουν να φυλακιστούν
επειδή τους αφαιρέθηκε το δικαίωμα στην αντίρρηση συνείδησης, λόγω του
χαρακτήρα τιμωρίας και διακρίσεων και της ανεπάρκειας γνήσιων διαθέσεων της
εναλλακτικής πολιτικής θητείας. Είναι συγκεκριμένα οι εξής: Λάζαρος
Πετρομελίδης, Γιάννης Χρυσοβέργης, Ιωάννης Γκλαρνέτατζης, Δημήτριος Τσούχλης,
Κυριάκος Ιωσηφίδης, Παναγιώτης Μακρής, Δημήτριος Σωτηρόπουλος, Χρήστος
Γκουντινάκος, Ιωάννης Ιωαννίδης, Ευάγγελος Μιχαηλίδης, Γεώργιος Σκούρος,
Γεώργιος Τσόγκας, Νικόλαος Πούλος, Νικόλαος Θεοδωρακόπουλος, Πάρις Τσιρανίδης,
Αναστάσιος Μπάτας, Νικόλαος Τσάκωνας, Δημήτρης Πακκίδης, Αντώνης Απέργης,
Δημήτρης Πιτσίκαλης, Χρήστος Τσακνάκης, Χρήστος Κιουρκτσίδης, Φίλιππος Γκουτζής,
Ιωάννης Παντούλιας, Αλέξανδρος Εβτουσένκο και Πέτρος Σωτηρόπουλος.
Η Διεθνής Αμνηστία τόνισε
ιδιαίτερα την περίπτωση του Αλέξανδρου Εβτουσένκο, που είναι αυτή τη στιγμή
προφυλακισμένος με την κατηγορία της ανυπακοής, και την περίπτωση του Λάζαρου
Πετρομελίδη, ο οποίος αναμένεται να δικαστεί σύντομα για δύο κατηγορίες
ανυποταξίας. Η Διεθνής Αμνηστία θεωρεί ότι ο Αλέξανδρος Εβτουσένκο είναι
κρατούμενος συνείδησης και καλεί τις ελληνικές αρχές να τον αφήσουν ελεύθερο
αμέσως και χωρίς όρους. Αν φυλακιστούν επίσης οποιοιδήποτε από τους υπόλοιπους
άνδρες που κατονομάζονται, η Διεθνής Αμνηστία θα τους θεωρήσει επίσης
κρατουμένους συνείδησης και θα ζητήσει την άμεση και χωρίς όρους απελευθέρωσή
τους.
Η Διεθνής Αμνηστία έχει
εκφράσει λεπτομερώς τις ανησυχίες της αναφορικά με την εναλλακτική πολιτική
θητεία στην Ελλάδα με την έκθεσή της με τίτλο «Ελλάδα: Χωρίς ικανοποίηση: Οι
ανεπάρκειες της εναλλακτικής πολιτικής θητείας», την οποία δημοσίευσε τον
Ιούλιο του 1999 (AI Index: EUR 25/03/99).
Παρόμοιες ανησυχίες έχουν εκφράσει επίσης ο Συνήγορος του Πολίτη και η Εθνική
Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, προβαίνοντας και στις κατάλληλες
συστάσεις.
Παρ' όλο που η Διεθνής
Αμνηστία δεν αμφισβητεί το δικαίωμα των κυβερνήσεων να επιβάλλουν την
υποχρεωτική θητεία ατόμων στις ένοπλες δυνάμεις, η οργάνωση αγωνίζεται για το
δικαίωμα των υπόχρεων θητείας να τους δίνεται η ευκαιρία να υπηρετήσουν θητεία
εναλλακτική προς τη στρατιωτική, σε συνθήκες σύμφωνες προς τα διεθνή πρότυπα
και τις διεθνείς συστάσεις. Η Διεθνής Αμνηστία θεωρεί ότι οι παρούσες διατάξεις
για εναλλακτική πολιτική θητεία δεν είναι σύμφωνες με αυτά τα πρότυπα και τις
συστάσεις.
Επομένως η οργάνωση ζητά στην
τρέχουσα αναθεώρηση των διατάξεων περί υποχρεωτικής θητείας να περιληφθούν
τροποποιήσεις του Νόμου 2510/1997, οι οποίες να διασφαλίζουν ότι η εναλλακτική
πολιτική θητεία δεν έχει διάρκεια με χαρακτήρα τιμωρίας και διάκρισης, ότι
υπάγεται εξ ολοκλήρου σε μη στρατιωτικές αρχές (περιλαμβανομένης και της
εξέτασης των αιτήσεων των αντιρρησιών συνείδησης), ότι οι αντιρρησίες
συνείδησης έχουν το δικαίωμα να διεκδικούν αυτόν τον χαρακτηρισμό οποιαδήποτε
στιγμή, τόσο πριν όσο και μετά την είσοδό τους στις ένοπλες δυνάμεις, και ότι
δεν μπορεί ποτέ να εκπέσει από το δικαίωμα να υπηρετεί εναλλακτική πολιτική
θητεία, ακόμα και σε καιρό πολέμου.
Επίσης, η Διεθνής Αμνηστία
ζητά να τροποποιηθούν οι τρέχουσες διατάξεις, που ορίζουν ότι εκπίπτουν του
δικαιώματος στην εναλλακτική πολιτική θητεία ή στην άοπλη στρατιωτική θητεία
όσοι αντιρρησίες συνείδησης πραγματοποιούν συνδικαλιστικές δραστηριότητες ή
συμμετέχουν σε απεργία κατά τη διάρκεια της εναλλακτικής τους θητείας.
Γενικές πληροφορίες
Ο Αλέξανδρος Εβτουσένκο
γεννήθηκε στην Τσετσενία. Δεν είναι σε θέση να υποβάλει αίτηση για εναλλακτική
πολιτική θητεία επειδή ο Νόμος 2510/1997 στερεί όσους έχουν ενταχθεί σε ένοπλες
δυνάμεις το δικαίωμα να διεκδικήσουν τον χαρακτηρισμό του αντιρρησία
συνείδησης. Ο Αλέξανδρος Εβτουσένκο έχει υπηρετήσει 24μηνη στρατιωτική θητεία
στον ρωσικό στρατό (δεν ήταν ακόμα Μάρτυρας του Ιεχωβά, αλλά άλλαξε θρήσκευμα
αργότερα). Αφού απέκτησε την ελληνική υπηκοότητα, κλήθηκε να υπηρετήσει τρίμηνη
στρατιωτική θητεία στην Ελλάδα. Στις 28 Μαρτίου 2002 πήρε αναβολή ενός έτους
για λόγους υγείας. Κλήθηκε ξανά στις 24 Φεβρουαρίου 2003 να παρουσιαστεί για
στρατιωτική θητεία στο Χαϊδάρι. Κατηγορήθηκε για ανυπακοή και κρατείται
προφυλακισμένος. Η δίκη του έχει προγραμματιστεί για τις 14 Μαρτίου 2003. Η
Διεθνής Αμνηστία θεωρεί τον Αλέξανδρο Εβτουσένκο κρατούμενο συνείδησης και
καλεί τις ελληνικές αρχές να τον αφήσουν ελεύθερο αμέσως και χωρίς όρους.
Ο Λάζαρος Πετρομελίδης κλήθηκε
να καταταγεί στον στρατό τον Μάρτιο του 1992. Με επιστολή του προς το
στρατολογικό γραφείο Πειραιά δήλωνε την αντίρρησή του προς τη στρατιωτική
θητεία για λόγους συνείδησης και αρνήθηκε να παρουσιαστεί για στρατιωτική
υπηρεσία. Στις 20 Ιουλίου 1992 κατηγορήθηκε για ανυποταξία και απαγορεύθηκε η
έξοδός του από τη χώρα. Αναγνωρίστηκε ως αντιρρησίας συνείδησης τον Νοέμβριο
του 1998 και κλήθηκε να υπηρετήσει πολιτική θητεία 30 μηνών σε Κέντρο Υγείας
στο Κιλκίς, περίπου 550 χιλιόμετρα μακριά από την κατοικία του. Με βάση τις
τότε ισχύουσες διατάξεις, η στρατιωτική θητεία για κάποιον της ηλικίας και της
οικογενειακής του κατάστασης (παντρεμένος και πατέρας ενός παιδιού) θα
διαρκούσε στην πράξη τέσσερις μήνες και θα ήταν κοντά στην κατοικία του.
Αρνήθηκε να υπηρετήσει αυτήν τη θητεία με το σκεπτικό ότι είχε τιμωρητική
διάρκεια και εξέπεσε του δικαιώματος στην αντίρρηση συνείδησης στις 10
Φεβρουαρίου 1999. Στις 15 Απριλίου 1999, το Ναυτοδικείο Πειραιά τον καταδίκασε
σε τέσσερα χρόνια φυλάκιση με την κατηγορία της ανυποταξίας σε καιρό γενικής
επιστράτευσης, για την ανυποταξία του 1992. Στις 17 Σεπτεμβρίου 2002, ενώ
αναβαλλόταν η εκδίκαση της έφεσής του για αυτήν την καταδίκη, συνελήφθη ξανά με
την κατηγορία της ανυποταξίας επειδή δεν παρουσιάστηκε για εναλλακτική θητεία
στο Κιλκίς.
Ο Λάζαρος Πετρομελίδης
προσέφυγε αμέσως κατά αυτής της δεύτερης κατηγορίας. Ο εισαγγελέας του
Ναυτοδικείου Πειραιά διέταξε την προφυλάκισή του στον Κορυδαλλό μέχρι να
εκδικαστεί η προσφυγή του για τη δεύτερη κατηγορία. Αφέθηκε ελεύθερος τρεις
ημέρες αργότερα με εγγύηση και περιοριστικούς όρους (είναι υποχρεωμένος να
εμφανίζεται στο τοπικό αστυνομικό τμήμα δύο φορές τον μήνα, αλλιώς θα
φυλακιστεί), αφού η υπόθεση παραπέμφθηκε στο Ναυτοδικείο Θεσσαλονίκης. Η
Διεθνής Αμνηστία ζητά να ανασταλούν οι νομικές διαδικασίες εναντίον του μέχρι
να αναθεωρηθούν οι διατάξεις που αναφέρονται στην εναλλακτική θητεία.
