ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ
15 Μαΐου 2006
Με την ευκαιρία της 15ης Μαΐου, Παγκόσμιας Ημέρας για τους Αντιρρησίες Συνείδησης, η Διεθνής Αμνηστία δίνει σήμερα στη δημοσιότητα νέα έκθεση, με τίτλο:
«Ελλάδα: Είναι πια καιρός να συμμορφωθεί πλήρως με τα ευρωπαϊκά πρότυπα για την αντίρρηση συνείδησης» (AI Index: EUR 25/003/2006). Η παρουσίαση της έκθεσης γίνεται με συνέντευξη Τύπου, με ομιλητές τους:
Γεράσιμο Κουβαρά, Διευθυντή του Ελληνικού Τμήματος της Διεθνούς Αμνηστίας,
Γιάννη Παναγόπουλο, Οργανωτικό Γραμματέα της ΓΣΕΕ,
Κώστα Τριαντάφυλλο, Πρόεδρο της Κεντρικής Ένωσης Δημοτικών και Νομαρχιακών Συμβουλίων Νεολαίας Ελλάδας,
Χρυσούλα Μουκίου, Επιστημονική Συνεργάτιδα της Εθνικής Επιτροπής για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου,
Δημήτρη Σπυράκο, μέλος Διοικητικού Συμβουλίου της Ελληνικής Ένωσης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου και
Λάζαρο Πετρομελίδη, Πρόεδρο του Συνδέσμου Αντιρρησιών Συνείδησης.
Ταυτόχρονα η Κεντρική Ένωση Δημοτικών και Νομαρχιακών Συμβουλίων Νεολαίας Ελλάδας παρουσιάζει
την έκκλησή της προς την ελληνική κυβέρνηση να προβεί σε όλες τις απαραίτητες ενέργειες, ώστε να σταματήσουν αμέσως οι διακρίσεις και οι διώξεις εναντίον των αντιρρησιών συνείδησης, να γίνουν σεβαστά τα ανθρώπινα δικαιώματά τους και να εναρμονιστούν οι διατάξεις περί εναλλακτικής πολιτικής κοινωνικής υπηρεσίας με τα ευρωπαϊκώς και διεθνώς αναγνωρισμένα πρότυπα και συστάσεις καθώς και με τις συστάσεις του Συνηγόρου του Πολίτη και της Εθνικής Επιτροπής για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου.
Στη νέα έκθεση, η Διεθνής Αμνηστία υπενθυμίζει πρώτα απ’ όλα ότι: «
Για δημοκρατικά κράτη που σέβονται τα δικαιώματα και τις θεμελιώδεις ελευθερίες, ο σεβασμός για το δικαίωμα στην αντίρρηση συνείδησης δεν μπορεί να θεωρείται έλασσον ζήτημα ξεκομμένο από τη δεσπόζουσα τάση προστασίας και προώθησης, σε διεθνές επίπεδο, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων» (
Αντίρρηση συνείδησης στην υποχρεωτική στρατιωτική θητεία, Γενική Διεύθυνση Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, Συμβούλιο της Ευρώπης, Ιούνιος 2002)
.
Η οργάνωση αναφέρεται στα πολυάριθμα Ψηφίσματα και Συστάσεις που έχουν υιοθετηθεί από τα
Ηνωμένα Έθνη, το
Συμβούλιο της Ευρώπης, το
Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και τον
Οργανισμό για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη που αναγνωρίζουν το δικαίωμα στην αντίρρηση συνείδησης και καλούν τις κυβερνήσεις να διασφαλίσουν ότι τα άτομα που αντιτίθενται στην υποχρεωτική στρατιωτική θητεία για λόγους συνείδησης έχουν την δυνατότητα να υπηρετήσουν μια δίκαιη, μη μεροληπτική, γνήσια μη στρατιωτική εναλλακτική υπηρεσία.
Κατόπιν η Διεθνής Αμνηστία παρουσιάζει την παρούσα κατάσταση της εναλλακτικής πολιτικής υπηρεσίας στα
Κράτη Μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και την συγκρίνει με την κατάσταση στην Ελλάδα ώστε να δείξει ότι είναι πια καιρός η Ελλάδα να συμμορφωθεί πλήρως με τα ευρωπαϊκά πρότυπα για την αντίρρηση συνείδησης. Ακόμα και μετά τον
νέο νόμο 3421/2005, η Ελλάδα εξακολουθεί να διαθέτει τιμωρητική και όχι καθαρά πολιτική εναλλακτική υπηρεσία και συνεχίζει να αντιμετωπίζει τους αντιρρησίες συνείδησης ως εγκληματίες, διώκοντάς τους ποινικά σε παράβαση του ανθρωπίνου δικαιώματός τους στην αντίρρηση συνείδησης.
Επιπρόσθετα, οι αντιρρησίες συνείδησης στην Ελλάδα συνήθως καλούνται τακτικά για στρατιωτική θητεία, και κάθε φορά που αρνούνται να υπηρετήσουν στον στρατό κινείται νέα δίωξη εναντίον τους για ανυπακοή, ανυποταξία ή λιποταξία. Η πρακτική αυτή αποτελεί παραβίαση του ’ρθρου 14 παράγραφος 7 του
Διεθνούς Συμφώνου για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα, το οποίο ορίζει ότι: «
Κανένας δεν πρέπει να δικάζεται ή να τιμωρείται ξανά για αδίκημα, για το οποίο έχει τελεσίδικα καταδικαστεί ή αθωωθεί σύμφωνα με το δίκαιο και τον κώδικα ποινικής δικονομίας κάθε χώρας».
Το
Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στο Στρασβούργο εξέδωσε παρόμοια απόφαση πρόσφατα, στις 24 Ιανουαρίου του 2006, στην υπόθεση του Τούρκου αντιρρησία συνείδησης Οσμάν Μουράτ Ούλκε, ο οποίος κατήγγειλε ότι είχε διωχθεί ποινικά και καταδικαστεί εξαιτίας των πεποιθήσεών του ως ειρηνιστής και αντιρρησίας συνείδησης και κέρδισε την υπόθεσή του ομόφωνα.
Στη συνέχεια η Διεθνής Αμνηστία παραθέτει τις
συστάσεις της προς τις Ελληνικές αρχές ζητώντας συγκεκριμένες τροποποιήσεις του ελληνικού θεσμικού πλαισίου άμεσα ώστε η εναλλακτική πολιτική υπηρεσία, τόσο στον νόμο όσο και στην πράξη, να μην είναι πια προβληματική και μεροληπτική εναντίον των αντιρρησιών συνείδησης.
Τέλος, η Διεθνής Αμνηστία εξηγεί μέσα από ορισμένες
εκκρεμείς υποθέσεις αντιρρησιών συνείδησης με ποιους τρόπους ο νόμος για την εναλλακτική πολιτική υπηρεσία οδηγεί σε παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, έτσι ώστε να δείξει ότι η Ελλάδα είναι δυνατόν να αντιμετωπίσει το ζήτημα της αντίρρησης συνείδησης μόνο με μια δίκαιη νομοθετική μεταρρύθμιση, η οποία όμως προϋποθέτει πολιτική βούληση.
15 Μαΐου 2006 AI Index: EUR 25/003/2006
ΕΛΛΑΔΑ:
Είναι πια καιρός να συμμορφωθεί πλήρως με τα ευρωπαϊκά πρότυπα για την αντίρρηση συνείδησης
Για δημοκρατικά κράτη που σέβονται τα δικαιώματα και τις θεμελιώδεις ελευθερίες, ο σεβασμός για το δικαίωμα στην αντίρρηση συνείδησης δεν μπορεί να θεωρείται έλασσον ζήτημα ξεκομμένο από τη δεσπόζουσα τάση προστασίας και προώθησης, σε διεθνές επίπεδο, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. (“Αντίρρηση συνείδησης στην υποχρεωτική στρατιωτική θητεία", Γενική Διεύθυνση Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, Συμβούλιο της Ευρώπης, Ιούνιος 2002)
Η αντίρρηση συνείδησης ως ανθρώπινο δικαίωμα
Το δικαίωμα της άρνησης εκτέλεσης στρατιωτικής θητείας για λόγους συνείδησης αποτελεί θεμιτή άσκηση του θεμελιώδους δικαιώματος στην ελευθερία σκέψης, συνείδησης και θρησκείας, και κατοχυρώνεται στο Σύνταγμα της Ελλάδας (’ρθρα 13 και 14) και στην Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (’ρθρο 18), καθώς και σε διεθνείς συνθήκες ανθρωπίνων δικαιωμάτων στις οποίες μετέχει η Ελλάδα, συμπεριλαμβανομένων του Διεθνούς Συμφώνου για τα Αστικά και Πολιτικά Δικαιώματα (’ρθρο 18) και της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για την Προστασία των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και των Θεμελιωδών Ελευθεριών (’ρθρο 9).
Το δικαίωμα στην αντίρρηση συνείδησης έχει επίσης αναγνωριστεί σε πολυάριθμα Ψηφίσματα και Συστάσεις που έχουν υιοθετηθεί από τα Ηνωμένα Έθνη, το Συμβούλιο της Ευρώπης, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και τον Οργανισμό για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη. Όλοι αυτοί οι θεσμοί έχουν καλέσει τις κυβερνήσεις να διασφαλίσουν ότι τα άτομα που αντιτίθενται στην υποχρεωτική στρατιωτική θητεία για λόγους συνείδησης έχουν την δυνατότητα να υπηρετήσουν μια δίκαιη, μη μεροληπτική, γνήσια μη στρατιωτική εναλλακτική υπηρεσία. Έχουν ζητήσει, μεταξύ άλλων :
- η πληροφόρηση για την ιδιότητα του αντιρρησία συνείδησης και τον τρόπο απόκτησής της να είναι άμεσα διαθέσιμη σε όλους τους στρατεύσιμους,
- να επιτρέπεται να δηλώσει κάποιος αντιρρησίας συνείδησης οποιαδήποτε στιγμή πριν, κατά τη διάρκεια ή μετά την κατάταξή του ή την εκτέλεση στρατιωτικής θητείας,
- η εναλλακτική υπηρεσία να είναι καθαρά μη στρατιωτική (πολιτική) και η διάρκειά της να είναι τέτοια που να μην μπορεί να θεωρηθεί τιμωρητική.
Η θέση της Διεθνούς Αμνηστίας για την αντίρρηση συνείδησης
Η Διεθνής Αμνηστία θεωρεί αντιρρησία συνείδησης κάθε άνθρωπο που, για λόγους συνείδησης ή βαθιάς πεποίθησης, αρνείται να εκτελέσει υπηρεσία σε ένοπλες δυνάμεις ή να έχει οποιαδήποτε άλλη άμεση ή έμμεση συμμετοχή σε πολέμους ή ένοπλες συγκρούσεις. Περιλαμβάνονται και οι κληρωτοί ή επαγγελματίες στρατιώτες που αναπτύσσουν αντίρρηση συνείδησης μετά την κατάταξή τους στις ένοπλες δυνάμεις. Σε κάθε περίπτωση που ένα τέτοιο άτομο τίθεται υπό κράτηση ή φυλακίζεται αποκλειστικά και μόνο επειδή του έχουν στερήσει ή αρνηθεί το δικαίωμά του να δηλώσει αντίρρηση συνείδησης ή να υπηρετήσει μια γνήσια πολιτική εναλλακτική υπηρεσία που δεν είναι τιμωρητικής ή μεροληπτικής διάρκειας ή φύσης, η Διεθνής Αμνηστία θεωρεί τον άνθρωπο αυτόν κρατούμενο συνείδησης και ζητά την άμεση και άνευ όρων απελευθέρωσή του.
Η κατάσταση στην Ευρωπαϊκή Ένωση (Ε.Ε.)
Πίνακας 1: Υποχρεωτική στράτευση και αντίρρηση συνείδησης στα κράτη-μέλη της Ε.Ε.
ΚΡΑΤΟΣ-ΜΕΛΟΣ Ε.Ε.ΚΡΑΤΟΣ-ΜΕΛΟΣ Ε.Ε. ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΗ ΣΤΡΑΤΕΥΣΗΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΗ ΣΤΡΑΤΕΥΣΗ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ ΘΗΤΕΙΑΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ ΘΗΤΕΙΑ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΣΤΗΝ Α.Σ.ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΣΤΗΝ Α.Σ.
Αυστρία Αυστρία ΝαιΝαι 8 μήνες 8 μήνες 12 μήνες12 μήνες Από το 1974Από το 1974
ΒέλγιοΒέλγιο Όχι (από το 1992)Όχι (από το 1992) – - – - – -
ΒρετανίαΒρετανία Όχι (από το 1960)Όχι (από το 1960) – - – - – -
ΓαλλίαΓαλλία Όχι (από το 2001)Όχι (από το 2001) – - – - – -
ΓερμανίαΓερμανία ΝαιΝαι 9 μήνες9 μήνες 9 μήνες9 μήνες Από το 1949Από το 1949
ΔανίαΔανία ΝαιΝαι 9 μήνες9 μήνες 9 μήνες9 μήνες Από το 1917Από το 1917
ΕλλάδαΕλλάδα ΝαιΝαι 12 μήνες12 μήνες 23 μήνες23 μήνες Από το 1997 Από το 1997
Εσθονία *Εσθονία * ΝαιΝαι 8 μήνες8 μήνες 16 μήνες16 μήνες Από το 1994 Από το 1994
ΙρλανδίαΙρλανδία Όχι (από πάντα)Όχι (από πάντα) – - – - – -
ΙσπανίαΙσπανία Όχι (από το 2001)Όχι (από το 2001) – - – - – -
ΙταλίαΙταλία Όχι (από το 2004)Όχι (από το 2004) – - – - – -
Κύπρος *Κύπρος * ΝαιΝαι 26 μήνες26 μήνες Όχι – οι θρησκευτικοί ΑΣ εξαιρούνταιΌχι – οι θρησκευτικοί ΑΣ εξαιρούνται Εκκρεμεί αναθεώρηση του νόμουΕκκρεμεί αναθεώρηση του νόμου
Λετονία *Λετονία * ΝαιΝαι 12 μήνες12 μήνες 24 μήνες24 μήνες Από το 1997 Από το 1997
Λιθουανία *Λιθουανία * ΝαιΝαι 12 μήνες12 μήνες 18 μήνες18 μήνες Από το 1990Από το 1990
ΛουξεμβούργοΛουξεμβούργο Όχι (από το 1967)Όχι (από το 1967) – - – - – -
Μάλτα *Μάλτα * Όχι (από πάντα)Όχι (από πάντα) – - – - – -
ΟλλανδίαΟλλανδία Όχι (από το 1996)Όχι (από το 1996) – - – - – -
Ουγγαρία *Ουγγαρία * Όχι (από το 2004)Όχι (από το 2004) – - – - – -
Πολωνία *Πολωνία * ΝαιΝαι 11 μήνες11 μήνες 18 μήνες18 μήνες Από το 1988Από το 1988
ΠορτογαλίαΠορτογαλία Όχι (από το 2004)Όχι (από το 2004) – - – - – -
Σλοβακία *Σλοβακία * Όχι (από το 2005)Όχι (από το 2005) – - – - – -
Σλοβενία *Σλοβενία * Όχι (από το 2003)Όχι (από το 2003) – - – - – -
ΣουηδίαΣουηδία ΝαιΝαι 7,5 μήνες7,5 μήνες 7,5 μήνες7,5 μήνες Από το 1920Από το 1920
Τσεχία *Τσεχία * Όχι (από το 2004)Όχι (από το 2004) – - – - – -
ΦιλανδίαΦιλανδία ΝαιΝαι 6 μήνες6 μήνες 13 μήνες13 μήνες Από το 1931 Από το 1931
* Νέα Κράτη Μέλη της ΕΕ μετά τη διεύρυνση της 1ης Μαΐου 2004
Μόνο έξι από τα λεγόμενα Κράτη-Μέλη της ΕΕ-15 (τις 15 χώρες που ήταν μέλη της Ε.Ε. πριν τη διεύρυνση της 1η Μαΐου 2004) διατηρούν ακόμα υποχρεωτική στράτευση, και όλα διαθέτουν εναλλακτική πολιτική υπηρεσία. Η διάρκεια της εναλλακτικής υπηρεσίας στην Ελλάδα και στη Φιλανδία είναι περίπου διπλάσια της διάρκειας της στρατιωτικής θητείας – κάτι που η Διεθνής Αμνηστία θεωρεί τιμωρητικό. Ο μέσος όρος στα 5 κράτη της ΕΕ-15, εκτός της Ελλάδας, που διατηρούν ακόμα υποχρεωτική στράτευση, είναι 8μηνη στρατιωτική θητεία και 10μηνη εναλλακτική υπηρεσία – η Ελλάδα έχει 12μηνη στρατιωτική θητεία και 23μηνη εναλλακτική υπηρεσία. Επίσης η Ελλάδα μόλις πρόσφατα αναγνώρισε το δικαίωμα στην αντίρρηση συνείδησης (το 1997).
Μόνο 11 από τα λεγόμενα Κράτη-Μέλη της ΕΕ-25 (τις 25 χώρες που απαρτίζουν την Ε.Ε. μετά τη διεύρυνση) διατηρούν ακόμα υποχρεωτική στράτευση. Όλα διαθέτουν εναλλακτική πολιτική υπηρεσία εκτός από την Κύπρο, όπου εκκρεμεί αναθεώρηση του νόμου στο θέμα αυτό και όπου οι θρησκευτικοί αντιρρησίες συνείδησης εξαιρούνται της στράτευσης. Η Εσθονία και η Λετονία έχουν επίσης τιμωρητικές διάρκειες εναλλακτικής υπηρεσίας, αν και η λετονική κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι θα καταργήσει την υποχρεωτική στράτευση ως το 2007 .
Η κατάσταση στην Ελλάδα
Η Διεθνής Αμνηστία ανησυχεί διότι στην Ελλάδα, τόσο στον νόμο όσο και στην πράξη, η εναλλακτική πολιτική υπηρεσία παραμένει τιμωρητική και σαφώς μεροληπτική.
Η οργάνωση ζητά την αναμόρφωση του θεσμού στη βάση των Ευρωπαϊκών και διεθνών προτύπων και των συστάσεων του Συνηγόρου του Πολίτη και της Εθνικής Επιτροπής για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, καθώς και τον τερματισμό των διώξεων εναντίον των αντιρρησιών συνείδησης.
Τον Μάρτιο του 2005, η Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων των Ηνωμένων Εθνών κάλεσε την Ελλάδα να βελτιώσει την κατάσταση των αντιρρησιών συνείδησης, σημειώνοντας ότι: «
Η Επιτροπή εκφράζει την ανησυχία της γιατί η διάρκεια της εναλλακτικής υπηρεσίας για τους αντιρρησίες συνείδησης είναι πολύ μεγαλύτερη από τη στρατιωτική θητεία και γιατί η αξιολόγηση των αιτήσεων για την υπηρεσία αυτή βρίσκεται υπό τον αποκλειστικό έλεγχο του Υπουργείου ’μυνας. Το Κράτος-Μέλος πρέπει να διασφαλίσει ότι η διάρκεια της εναλλακτικής υπηρεσίας δεν έχει τιμωρητικό χαρακτήρα και πρέπει να εξετάσει το ενδεχόμενο να θέσει την αξιολόγηση των αιτήσεων αναγνώρισης των αντιρρησιών συνείδησης υπό τον έλεγχο πολιτικών αρχών».
Παρ’ όλα αυτά, ακόμα και μετά την ψήφιση στη Βουλή του νέου νόμου 3421/2005 στις 23 Νοεμβρίου του 2005, η Ελλάδα εξακολουθεί να έχει τιμωρητική και όχι καθαρά πολιτική εναλλακτική υπηρεσία και συνεχίζει να αντιμετωπίζει τους αντιρρησίες συνείδησης ως εγκληματίες, διώκοντάς τους ποινικά κατά παραβίαση του ανθρωπίνου δικαιώματός τους στην αντίρρηση συνείδησης
Επιπρόσθετα, οι αντιρρησίες συνείδησης στην Ελλάδα συνήθως καλούνται τακτικά εκ νέου για στρατιωτική θητεία, και κάθε φορά που αρνούνται να υπηρετήσουν στον στρατό κινείται νέα δίωξη εναντίον τους για ανυπακοή, ανυποταξία ή λιποταξία. Η πρακτική αυτή αποτελεί παραβίαση του ’ρθρου 14 παράγραφος 7 του Διεθνούς Συμφώνου για τα Αστικά και Πολιτικά Δικαιώματα, το οποίο ορίζει ότι: «
Κανένας δεν πρέπει να δικάζεται ή να τιμωρείται ξανά για αδίκημα, για το οποίο έχει τελεσίδικα καταδικαστεί ή αθωωθεί σύμφωνα με το δίκαιο και τον κώδικα ποινικής δικονομίας κάθε χώρας».
Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στο Στρασβούργο αποφάνηκε για το ζήτημα αυτό στις 24 Ιανουαρίου του 2006 στην υπόθεση του Τούρκου αντιρρησία συνείδησης Οσμάν Μουράτ Ούλκε, ο οποίος κατήγγειλε ότι είχε διωχθεί ποινικά και καταδικαστεί εξαιτίας των πεποιθήσεών του ως ειρηνιστής και αντιρρησίας συνείδησης. Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο δήλωσε:
«Το Δικαστήριο σημείωσε ότι, παρά τον μεγάλο αριθμό των φορών που στον αιτούντα ασκήθηκαν ποινικές διώξεις και επιβλήθηκαν καταδίκες, η τιμωρία δεν τον απάλλαξε από την υποχρέωση να υπηρετήσει τη στρατιωτική του θητεία� Οι πολυάριθμες ποινικές διώξεις εναντίον του αιτούντος, τα σωρευτικά αποτελέσματα των ποινικών καταδικών που απέρρευσαν από αυτές και η συνεχής εναλλαγή μεταξύ ποινικών διώξεων και έκτισης ποινών φυλάκισης, μαζί με την πιθανότητα ότι θα διατρέχει κίνδυνο ποινικής δίωξης για το υπόλοιπο της ζωής του, υπήρξαν δυσανάλογα προς τον στόχο να διασφαλισθεί ότι θα υπηρετήσει τη στρατιωτική του θητεία. Υπήρξαν περισσότερο αποτέλεσμα υπολογισμού ώστε να κατασταλεί η διανοητική προσωπικότητα του αιτούντος, να του εμπνευσθούν αισθήματα φόβου, αγωνίας και ευπάθειας ικανά να τον ταπεινώσουν και να τον εξευτελίσουν και να κάμψουν την αντίσταση και τη βούλησή του. Η ζωή παρανομίας, που ισοδυναμούσε σχεδόν με «αστικό θάνατο», την οποία ο αιτών εξαναγκάσθηκε να υιοθετήσει, ήταν ασύμβατη με το καθεστώς τιμωριών μιας δημοκρατικής κοινωνίας� Κατά συνέπεια, το Δικαστήριο θεώρησε ότι, θεωρούμενη συνολικά και λαμβανομένης υπ’ όψη της βαρύτητας και του επαναληπτικού της χαρακτήρα, η μεταχείριση που επιβλήθηκε στον αιτούντα του προκάλεσε σοβαρότατο πόνο και δυστυχία, που υπερέβαιναν το σύνηθες στοιχείο ταπείνωσης που είναι εγγενές σε οποιαδήποτε ποινική καταδίκη ή κράτηση. Σωρευτικά, οι υπ’ όψη πράξεις απετέλεσαν ταπεινωτική μεταχείριση εντός της εννοίας του άρθρου 3».
Οι συστάσεις της Διεθνούς Αμνηστίας προς τις ελληνικές αρχές
Η Διεθνής Αμνηστία ζητά άμεσες τροποποιήσεις του ελληνικού θεσμικού πλαισίου ώστε να διασφαλιστεί ότι:
- Η εναλλακτική πολιτική υπηρεσία δεν θα έχει διάρκεια με χαρακτήρα διάκρισης και τιμωρίας. Επί του παρόντος, όπως έχει ο νόμος, η πλήρης στρατιωτική θητεία είναι 12 μήνες, ενώ η πλήρης εναλλακτική πολιτική υπηρεσία είναι 30 μήνες. Κατόπιν απόφασης του Υπουργού Εθνικής ’μυνας, η πλήρης εναλλακτική πολιτική υπηρεσία μπορεί να μειωθεί, αλλά πρέπει να είναι τουλάχιστον 23 μήνες. Η Διεθνής Αμνηστία θεωρεί ότι η διάρκεια αυτή συνεχίζει να είναι μεροληπτική και τιμωρητική.
- Η διαχείριση της εναλλακτικής υπηρεσίας, συμπεριλαμβανομένων της εξέτασης των αιτήσεων και κάθε πιθανής επακόλουθης δικαστικής εξέλιξης, θα υπάγεται εξ’ ολοκλήρου σε μη στρατιωτικές αρχές. Επί του παρόντος, η διαχείριση υπάγεται στο Υπουργείο Εθνικής ’μυνας. Ο Υπουργός Εθνικής ’μυνας αποφασίζει για τις αιτήσεις, μετά από γνωμοδότηση ειδικής πενταμελούς επιτροπής με δύο στρατιωτικά μέλη, και οι αντιρρησίες συνείδησης, αν και δεν είναι στρατιωτικοί, δικάζονται από στρατοδικεία.
- Οι αντιρρησίες συνείδησης θα έχουν το δικαίωμα να αξιώσουν την ιδιότητα του αντιρρησία συνείδησης οποιαδήποτε στιγμή, τόσο πριν όσο και μετά την κατάταξή τους στις ένοπλες δυνάμεις. Επί του παρόντος, μπορούν μόνο να αξιώσουν την ιδιότητα του αντιρρησία συνείδησης πριν καταταγούν στις ένοπλες δυνάμεις.
- Το δικαίωμα στην αντίρρηση συνείδησης θα ισχύει πάντοτε, σε καιρό ειρήνης και σε καιρό πολέμου. Επί του παρόντος, σε καιρό πολέμου, οι διατάξεις για την εναλλακτική υπηρεσία μπορούν να αναστέλλονται κατόπιν απόφασης του Υπουργού Εθνικής ’μυνας. Οι αντιρρησίες συνείδησης υποχρεώνονται τότε να υπηρετήσουν άοπλη στρατιωτική θητεία.
- Η ιδιότητα του αντιρρησία συνείδησης, και συνεπώς το δικαίωμα στην εναλλακτική πολιτική υπηρεσία, δεν θα ανακαλείται ποτέ, είτε για λόγους άσκησης συνδικαλιστικής δραστηριότητας, είτε συμμετοχής σε απεργία, είτε πειθαρχικών παραπτωμάτων. Επί του παρόντος, προβλέπεται έκπτωση για τέτοιες ενέργειες και οι αντιρρησίες συνείδησης υποχρεώνονται τότε να υπηρετήσουν ένοπλη στρατιωτική θητεία.
Η οργάνωση καλεί επίσης τις ελληνικές αρχές:
- Να θέσουν τέλος στις διώξεις των αντιρρησιών συνείδησης και να τους επιτρέψουν να ανακτήσουν πλήρως τα ατομικά και πολιτικά τους δικαιώματα (συμπεριλαμβανομένων του δικαιώματος να ταξιδεύουν εκτός συνόρων, του δικαιώματος να έχουν ταυτότητα και διαβατήριο και του δικαιώματος στο εκλέγειν και εκλέγεσθαι). Επί του παρόντος, πολλοί αντιρρησίες συνείδησης αντιμετωπίζουν ποινική δίωξη και στερούνται αυτών των δικαιωμάτων.
- Να διασφαλίσουν ότι, τόσο στον νόμο όσο και στην πράξη, οι αντιρρησίες συνείδησης δεν θα υφίστανται διακρίσεις όσον αφορά τους όρους και τις συνθήκες της υπηρεσίας, ή όσον αφορά οποιαδήποτε οικονομικά, πολιτισμικά, αστικά και πολιτικά δικαιώματα. Επί του παρόντος, οι αντιρρησίες συνείδησης αντιμετωπίζουν ξεκάθαρες διακρίσεις σε διάφορους τομείς. Για παράδειγμα, δεν έχουν το δικαίωμα να εξαγοράσουν κάποιο τμήμα της υπηρεσίας τους, όπως έχουν οι κληρωτοί. Επίσης δεν τους επιτρέπεται να υπηρετούν στους Νομούς Αττικής και Θεσσαλονίκης, στους Νομούς γέννησης, καταγωγής ή διαμονής τους ή σε μεγάλης πληθυσμιακής πυκνότητας αστικά κέντρα, ενώ οι κληρωτοί επιτρέπεται να υπηρετήσουν οπουδήποτε.
- Να εξαλείψουν τα προβλήματα στην διαδικασία αίτησης. Επί του παρόντος, υπάρχουν πολλά προβλήματα σχετικά με την διαδικασία αίτησης για την ιδιότητα του αντιρρησία συνείδησης, λόγω εμποδίων όπως αυστηρές προθεσμίες, δυσκολίες στην απόκτηση των απαιτούμενων δικαιολογητικών, μη αναγνώριση όσων παρουσιάζονται σε στρατόπεδο για να πάρουν αναβολή για λόγους υγείας, και αμφισβητήσιμες αποφάσεις της ειδικής επιτροπής, κυρίως για τους μη θρησκευτικούς αιτούντες.
- Να εγγυηθούν τη διαθεσιμότητα επαρκούς και έγκαιρης πληροφόρησης για το δικαίωμα της αντίρρησης συνείδησης στη στρατιωτική θητεία και τον τρόπο απόκτησης της ιδιότητας του αντιρρησία συνείδησης, προς όλους όσους αφορά η στρατιωτική θητεία. Επί του παρόντος, η συντριπτική πλειονότητα των στρατευσίμων δεν γνωρίζει ακόμα ότι υπάρχει η επιλογή να υπηρετήσει κάποιος εναλλακτική πολιτική υπηρεσία αντί για στρατιωτική θητεία.
Πώς ο νόμος για την εναλλακτική πολιτική υπηρεσία οδηγεί σε παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων
Τιμωρητική διάρκεια εναλλακτικής υπηρεσίας, διακρίσεις και στέρηση του δικαιώματος σε δίκαιη εναλλακτική υπηρεσία: η υπόθεση του Λάζαρου Πετρομελίδη
Ο
Λάζαρος Πετρομελίδης, 44 ετών, Πρόεδρος του Συνδέσμου Αντιρρησιών Συνείδησης, αρνήθηκε να την εναλλακτική θητεία που του προσφέρθηκε το 1998, διότι είχε άκρως τιμωρητική διάρκεια – στην περίπτωσή του επτάμισι φορές μεγαλύτερη από τη στρατιωτική θητεία που θα υπηρετούσε (θα υπηρετούσε 4 μήνες και θα εξαγόραζε τους υπόλοιπους 8 της 12μηνης στρατιωτικής θητείας, ενώ κλήθηκε να υπηρετήσει εναλλακτική πολιτική υπηρεσία διάρκειας 30 μηνών χωρίς δικαίωμα εξαγοράς μέρους της). Έτσι εξέπεσε της ιδιότητας του αντιρρησία συνείδησης. Έκτοτε λαμβάνει τακτικά νέες προσκλήσεις κατάταξης να υπηρετήσει στον στρατό και του έχουν απαγγελθεί επανειλημμένα κατηγορίες για ανυποταξία λόγω της άρνησής του, ως αντιρρησία συνείδησης, να υπηρετήσει στρατιωτική θητεία. Παλαιότερα είχε φυλακιστεί τον Μάιο του 1998, τον Απρίλιο του 1999 και τον Σεπτέμβριο του 2002. Τον Ιούνιο του 2003 του επιβλήθηκε ποινή φυλάκισης 20 μηνών με τριετή αναστολή για ανυποταξία από το Αναθεωρητικό Στρατοδικείο Αθηνών. Με την ερήμην καταδίκη του σε ποινή φυλάκισης 30 μηνών για ανυποταξία τον Δεκέμβριο του 2004 από το Ναυτοδικείο Πειραιά, άρθηκε η αναστολή της προηγούμενης ποινής, γεγονός που σημαίνει ότι θα όφειλε να εκτίσει συνολική ποινή φυλάκισης 50 μηνών εφ’ όσον συλληφθεί. Στις 4 Μαΐου 2006 το Αναθεωρητικό Στρατοδικείο Αθηνών επικύρωσε την καταδίκη του Δεκεμβρίου 2004 και καταδίκασε τον Λάζαρο Πετρομελίδη σε ποινή φυλάκισης 5 μηνών με αναστολή (εξαγοράσιμη προς �4,40 τη μέρα).
Κατέθεσε αίτηση ακύρωσης στον ’ρειο Πάγο και αφέθηκε ελεύθερος εν αναμονή της απόφασης.
Ακόμα και με τον νέο νόμο 3421/2005, που επέτρεψε στον Λάζαρο Πετρομελίδη να υποβάλει εκ νέου αίτηση για εναλλακτική πολιτική θητεία, θα έπρεπε να υπηρετήσει τιμωρητική και με χαρακτήρα διάκρισης εναλλακτική πολιτική υπηρεσία 17 μηνών, ενώ αν δεν ήταν αντιρρησίας συνείδησης θα υπηρετούσε 9μηνη στρατιωτική θητεία από την οποία θα μπορούσε να εξαγοράσει 7,5 μήνες και να υπηρετήσει στην πραγματικότητα μόλις 1,5 μήνα. Οι επανειλημμένες διώξεις και καταδίκες του Λάζαρου Πετρομελίδη παραβιάζουν το δικαίωμά του να υπηρετήσει μια εναλλακτική πολιτική υπηρεσία που να μην έχει μεροληπτική ή τιμωρητική φύση ή διάρκεια και παραβιάζουν το ’ρθρο 14 παράγραφος 7 του Διεθνούς Συμφώνου για τα Αστικά και Πολιτικά Δικαιώματα.
Η Διεθνής Αμνηστία καλεί τις ελληνικές αρχές να σταματήσουν την επανειλημμένη άσκηση νέων ποινικών διώξεων εναντίον του Λάζαρου Πετρομελίδη και να τροποποιήσουν το νομικό πλαίσιο για να διασφαλίσουν ότι οι αντιρρησίες συνείδησης δεν θα διώκονται επανειλημμένα.
Παραβίαση του δικαιώματος αξίωσης της ιδιότητας του αντιρρησία συνείδησης οποιαδήποτε στιγμή: οι υποθέσεις του επαγγελματία στρατιώτη Γιώργου Μοναστηριώτη, του εφέδρου Νίκου Μπαλτούκα και του θρησκευτικού αντιρρησία συνείδησης Μπόρις Σωτηριάδη
Ο
Γιώργος Μοναστηριώτης, 26 ετών, ο οποίος είχε ενταχθεί στο Ελληνικό Πολεμικό Ναυτικό με πενταετές συμβόλαιο (Εθελοντής Πενταετούς Υποχρέωσης), αρνήθηκε να ακολουθήσει τη μονάδα του όταν η φρεγάτα «Ναυαρίνο» όπου υπηρετούσε στάλθηκε στον Περσικό Κόλπο τον Μάιο του 2003. Επικαλέστηκε λόγους συνείδησης και δήλωσε ότι παραιτείται από το Πολεμικό Ναυτικό. Στη δημόσια δήλωση άρνησης στράτευσής του τον Μάιο του 2003 δήλωσε ότι: «
Αρνούμαι συνειδητά και υπεύθυνα να συμμετάσχω η να συνεισφέρω καθ’ οποιονδήποτε τρόπο στην ανελέητη σφαγή που συνεργείται κατά του Ιρακινού λαού… Η πράξη αυτή είναι επίσης μια ελάχιστη συμπαράσταση αλληλεγγύης στον ιρακινό λαό καθώς και στα φιλειρηνικά αισθήματα του ελληνικού λαού». Τον Σεπτέμβριο του 2004 ο Γιώργος Μοναστηριώτης συνελήφθη και καταδικάστηκε σε ποινή φυλάκισης 40 μηνών για λιποταξία από το Ναυτοδικείο Πειραιά. Μεταφέρθηκε αμέσως στις φυλακές Κορίνθου όπου παρέμεινε φυλακισμένος για 22 ημέρες μέχρι την προσωρινή του αποφυλάκιση εν αναμονή της εκδίκασης της έφεσής του. Τον Ιανουάριο του 2005 καταδικάστηκε πάλι από το Ναυτοδικείο Πειραιά, κατά παράβαση του ’ρθρου 14 παράγραφος 7 του Διεθνούς Συμφώνου για τα Αστικά και Πολιτικά Δικαιώματα. Καταδικάστηκε για λιποταξία σε ποινή φυλάκισης 5 μηνών με αναστολή σε περίπτωση άσκησης έφεσης. ’σκησε έφεση και αποφυλακίστηκε έως την εκδίκασή της. Ο Γιώργος Μοναστηριώτης αναμένει την εκδίκαση της έφεσής του στις 31 Οκτωβρίου 2006 στο Αναθεωρητικό Στρατοδικείο Αθηνών. Οι καταδίκες του Γιώργου Μοναστηριώτη αποτελούν παραβίαση του δικαιώματός του να μεταβάλει τις πεποιθήσεις του και να διαμορφώσει αντίρρηση συνείδησης μετά την ένταξή του στις ένοπλες δυνάμεις.
Η Διεθνής Αμνηστία καλεί τις ελληνικές αρχές να σταματήσουν τις ποινικές διώξεις εναντίον του Γιώργου Μοναστηριώτη και να τροποποιήσουν το νομικό πλαίσιο ώστε το δικαίωμα στην αντίρρηση συνείδησης να αναγνωρίζεται για επαγγελματίες στρατιώτες.
Ο
Νίκος Μπαλτούκας, 38 ετών, είχε υπηρετήσει τη στρατιωτική του θητεία στον ελληνικό στρατό το 1990-91. Όταν κλήθηκε για πενθήμερη εφεδρική στρατιωτική θητεία στις 31 Οκτωβρίου 2004, αρνήθηκε να παρουσιαστεί για λόγους συνείδησης «
που επιβάλλει η ιδεολογική μου ταυτότητα και η ταξική μου θέση», όπως ανέφερε στη δήλωσή του. Στις 18 Μαΐου 2005 καταδικάστηκε σε ποινή φυλάκισης 15 μηνών με αναστολή για ανυποταξία από το Στρατοδικείο Ξάνθης, μια καταδίκη που παραβίασε το δικαίωμά του να διαμορφώσει αντίρρηση συνείδησης παρ’ ότι είχε υπηρετήσει στο παρελθόν στις ένοπλες δυνάμεις. Στην εκδίκαση της έφεσής του στις 30 Μαρτίου του 2006 κηρύχθηκε αθώος από το Αναθεωρητικό Στρατοδικείο Θεσσαλονίκης. Εντούτοις τον Νοέμβριο του 2005 ο Νίκος Μπαλτούκας κλήθηκε εκ νέου για εφεδρική στρατιωτική θητεία, οπότε μπορεί να ασκηθεί εναντίον του δεύτερη ποινική δίωξη για την αντίρρηση συνείδησής του, σε παράβαση του ’ρθρου 14 παράγραφος 7 του Διεθνούς Συμφώνου για τα Αστικά και Πολιτικά Δικαιώματα.
Η Διεθνής Αμνηστία καλεί τις ελληνικές αρχές να μην ασκήσουν νέα ποινική δίωξη εναντίον του Νίκου Μπαλτούκα και να τροποποιήσουν το νομικό πλαίσιο ώστε το δικαίωμα στην αντίρρηση συνείδησης να αναγνωρίζεται για έφεδρους στρατιώτες.
Ο
Μπόρις Σωτηριάδης, 38 ετών, είναι ελληνικής καταγωγής και είχε υπηρετήσει τη στρατιωτική του θητεία στην πρώην Σοβιετική Ένωση, όπου ζούσε. Αργότερα έγινε Μάρτυρας του Ιεχωβά. Εφόσον μετανάστευσε στην Ελλάδα για μόνιμη παραμονή, υποχρεώθηκε να υπηρετήσει στρατιωτική θητεία, σύμφωνα με τον νόμο περί στράτευσης. Όταν κλήθηκε από τον ελληνικό στρατό να παρουσιαστεί για στρατιωτική θητεία στο Στρατόπεδο Αυλώνα την 1η Αυγούστου 2005, παρουσιάστηκε αλλά αρνήθηκε να υπηρετήσει στον στρατό επειδή κάτι τέτοιο συγκρούεται με τα θρησκευτικά του πιστεύω. Ζήτησε, αντ’ αυτού, να υπηρετήσει εναλλακτική πολιτική υπηρεσία. Εντούτοις, επειδή αυτό δεν επιτρέπεται, σύμφωνα με τον ελληνικό νόμο, για όσους έχουν ήδη υπηρετήσει σε ένοπλες δυνάμεις, του ασκήθηκε ποινική δίωξη για ανυπακοή. Ο Μπόρις Σωτηριάδης στη συνέχεια στάλθηκε στο Στρατόπεδο Διδυμότειχου, όπου επίσης παρουσιάστηκε αλλά αρνήθηκε να υπηρετήσει επικαλούμενος θρησκευτική αντίρρηση συνείδησης και ζήτησε πάλι να υπηρετήσει εναλλακτική πολιτική υπηρεσία. Το αίτημά του απορρίφθηκε και παραπέμφθηκε στο Στρατοδικείο Ξάνθης, με δεύτερη κατηγορία για ανυπακοή, σε παράβαση του ’ρθρου 14 παράγραφος 7 του Διεθνούς Συμφώνου για τα Αστικά και Πολιτικά Δικαιώματα. Στις 22 Αυγούστου 2005 καταδικάστηκε σε ποινή φυλάκισης τρεισήμισι ετών χωρίς αναστολή ακόμα και εν αναμονή της εκδίκασης της έφεσής του. Παρέμεινε φυλακισμένος ως τις 20 Σεπτεμβρίου 2005, οπότε το Αναθεωρητικό Στρατοδικείο Αθηνών διέταξε την απελευθέρωσή του εν αναμονή της εκδίκασης της έφεσής του, που ορίστηκε για την 1η Ιουνίου 2006. Εν τω μεταξύ, η πρώτη κατηγορία για ανυπακοή θα εκδικασθεί στο Στρατοδικείο Αθηνών στις 24 Μαΐου 2006. Οι καταδίκες του Μπόρις Σωτηριάδη αποτελούν παραβίαση του δικαιώματός του να μεταβάλει τις θρησκευτικές πεποιθήσεις του και να διαμορφώσει αντίρρηση συνείδησης σύμφωνα με το νέο του θρήσκευμα.
Η Διεθνής Αμνηστία καλεί τις ελληνικές αρχές να σταματήσουν τις ποινικές διώξεις εναντίον του Μπόρις Σωτηριάδη και να τροποποιήσουν το νομικό πλαίσιο ώστε το δικαίωμα στην αντίρρηση συνείδησης να αναγνωρίζεται για πρώην στρατιώτες.
Προβληματική διαδικασία αίτησης για την εναλλακτική υπηρεσία και μη υπαγωγή σε καθαρά πολιτική αρχή: οι υποθέσεις του Δημήτρη Πιτσικάλη και του Κυριάκου Καπίδη
Ο
Δημήτρης Πιτσικάλης, 25 ετών, κατέθεσε αίτηση για εναλλακτική πολιτική υπηρεσία επικαλούμενος θρησκευτικούς λόγους ως Μάρτυρας του Ιεχωβά στις 17 Μαΐου 2000, αλλά δεν μπόρεσε να ολοκληρώσει τη διαδικασία αίτησης διότι οι αρχές ακύρωσαν την αναβολή της προθεσμίας που είχαν ήδη δώσει, και η αίτησή του απορρίφθηκε. Ο Δημήτρης Πιτσικάλης προσέφυγε στο Συμβούλιο της Επικρατείας εναντίον της απόρριψης της αίτησής του και αναμένει την απόφαση. Εντωμεταξύ έχει κηρυχθεί ανυπότακτος και κινδυνεύει με σύλληψη.
Η Διεθνής Αμνηστία καλεί τις ελληνικές αρχές να δεχθούν την αίτηση του Δημήτρη Πιτσικάλη για εναλλακτική υπηρεσία και να τροποποιήσουν το νομικό πλαίσιο για να διασφαλίσουν ότι η διαδικασία αίτησης δεν είναι προβληματική.
Ο
Κυριάκος Καπίδης, 31 ετών, δήλωσε αντίρρηση συνείδησης για ιδεολογικούς λόγους τον Μάιο του 2003. Η αίτησή του να εκπληρώσει εναλλακτική πολιτική υπηρεσία απορρίφθηκε στις 5 Απριλίου 2004 επειδή «
δεν ανήγαγε πειστικά τις απόψεις του για τις οποίες εναντιώνεται στη στράτευση σε γενική αντίληψη περί ζωής, ούτε παρουσίασε δράση και εν γένει στάση ζωής χαρακτηριστικά αντίστοιχη με ιδεολογικές πεποιθήσεις που τον εμποδίζουν να εκπληρώσει τις στρατιωτικές του υποχρεώσεις», σύμφωνα με τη γνωμοδότηση της ειδικής επιτροπής, που αποτελείται εν μέρει από στρατιωτικούς. Ο
Κυριάκος Καπίδης προσέφυγε στο Συμβούλιο της Επικρατείας κατά της απόρριψης της αίτησής του τον Μάιο του 2004 και αναμένει την απόφαση.
Η Διεθνής Αμνηστία καλεί τις ελληνικές αρχές να αναγνωρίσουν το δικαίωμα του Κυριάκου Καπίδη να υπηρετήσει μια γνήσια μη στρατιωτική εναλλακτική υπηρεσία που δεν είναι τιμωρητικής ή μεροληπτικής φύσης ή διάρκειας και να τροποποιήσουν το νομικό πλαίσιο ώστε η εξέταση του αιτήματος για εναλλακτική πολιτική υπηρεσία να διεξάγεται από πλήρως πολιτική αρχή.
Συνεχιζόμενη παρενόχληση και περιορισμός των ατομικών και πολιτικών δικαιωμάτων: η υπόθεση του Δημήτρη Σωτηρόπουλου
Ο
Δημήτρης Σωτηρόπουλος, 40 ετών, μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Συνδέσμου Αντιρρησιών Συνείδησης, όταν κλήθηκε να υπηρετήσει στρατιωτική θητεία τον Μάρτιο του 1992 δήλωσε την άρνησή του να στρατευθεί για λόγους συνείδησης. Οι στρατιωτικές αρχές τον πληροφόρησαν ότι δεν προβλεπόταν από τον νόμο εναλλακτική πολιτική υπηρεσία και του άσκησαν δίωξη για ανυποταξία. Έλαβε τρεις κλήσεις από την αστυνομία, του απαγορεύτηκε η έξοδος από την χώρα και κλήθηκε για απολογία από το Στρατοδικείο Θεσσαλονίκης με την κατηγορία της ανυποταξίας τον Νοέμβριο του 1992. Τον Ιούλιο του 1993 ο Δημήτρης Σωτηρόπουλος κλήθηκε πάλι να υπηρετήσει στρατιωτική θητεία και πάλι αρνήθηκε να καταταγεί για λόγους συνείδησης. Του κατασχέθηκε το διαβατήριο τον Σεπτέμβριο του 1993 και έγιναν δύο απόπειρες σύλληψής του τον Ιούνιο και τον Αύγουστο του 1994. Η αστυνομία αποπειράθηκε ξανά να τον συλλάβει πρόσφατα, στις 10 Μαρτίου και 11 Απριλίου του 2006.
Η Διεθνής Αμνηστία καλεί τις ελληνικές αρχές να θέσουν τέλος στις παρενοχλήσεις του Δημήτρη Σωτηρόπουλου και να τροποποιήσουν το νομικό πλαίσιο ώστε όλοι οι αντιρρησίες συνείδησης να ανακτήσουν πλήρως τα αστικά και πολιτικά τους δικαιώματα (συμπεριλαμβανομένων του δικαιώματος να ταξιδεύουν εκτός συνόρων, του δικαιώματος να έχουν ταυτότητα και διαβατήριο και του δικαιώματος στο εκλέγειν και εκλέγεσθαι).
Διώξεις αντιρρησιών συνείδησης πριν τη θέσπιση του νόμου για την εναλλακτική υπηρεσία: η υπόθεση του Γιώργου Κουτσομανωλάκη
Ο
Γιώργος Κουτσομανωλάκης, 46 ετών, κατηγορήθηκε για ανυποταξία το 1979, όταν δεν υπήρχε εναλλακτική πολιτική κοινωνική υπηρεσία στην Ελλάδα, επειδή ως Μάρτυρας του Ιεχωβά αρνήθηκε να υπηρετήσει στρατιωτική θητεία επικαλούμενος θρησκευτικούς λόγους. Έφυγε από την Ελλάδα και πήρε πολιτικό άσυλο στη Γερμανία, όπου ζει έκτοτε. Ο Γιώργος Κουτσομανωλάκης συνελήφθη και κρατήθηκε στις 12 Μαΐου 2005 στη Ρόδο κατά τη διάρκεια επίσκεψης στους γονείς του και στις 16 Μαΐου μεταφέρθηκε στις φυλακές Κορυδαλλού στην Αθήνα. Παρέμεινε προφυλακισμένος μέχρι τη δίκη του στις 23 Μαΐου του 2005, οπότε και καταδικάστηκε από το Στρατοδικείο Αθηνών σε ποινή φυλάκισης 24 μηνών με αναστολή για ανυποταξία. Αναμένει την εκδίκαση της έφεσής του την 1η Ιουνίου 2006 στο Αναθεωρητικό Στρατοδικείο Αθηνών.
Η Διεθνής Αμνηστία καλεί τις ελληνικές αρχές να παύσουν την ποινική δίωξη εναντίον του Γιώργου Κουτσομανωλάκη και να τροποποιήσουν το νομικό πλαίσιο ώστε να σταματήσουν οι ποινικές διώξεις εναντίον όλων των αντιρρησιών συνείδησης που δήλωσαν αντίρρηση συνείδησης πριν τη θέσπιση της εναλλακτικής υπηρεσίας.
ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΕΝΩΣΗ ΔΗΜΟΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΝΟΜΑΡΧΙΑΚΩΝ ΣΥΜΒΟΥΛΙΩΝ ΝΕΟΛΑΙΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ
ΕΚΚΛΗΣΗ
Το δικαίωμα της άρνησης εκτέλεσης στρατιωτικής θητείας για λόγους συνείδησης αποτελεί θεμιτή άσκηση του θεμελιώδους δικαιώματος στην ελευθερία σκέψης, συνείδησης και θρησκείας. Αυτό διασφαλίζεται στο Σύνταγμα της Ελλάδας (’ρθρα 13 και 14), καθώς και στην Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (’ρθρο 18), στο Διεθνές Σύμφωνο για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα (’ρθρο 18), και στην Ευρωπαϊκή Σύμβαση για την Προστασία των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και των Θεμελιωδών Ελευθεριών (’ρθρο 9). Έχει επίσης αναγνωριστεί σε Ψηφίσματα και Συστάσεις που έχουν υιοθετηθεί από τα Ηνωμένα Έθνη, το Συμβούλιο της Ευρώπης, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και τον Οργανισμό για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη.
Παρόλα αυτά, οι διατάξεις για την εναλλακτική πολιτική κοινωνική υπηρεσία στην Ελλάδα ακόμη υπολείπονται των διεθνών προτύπων, και η εφαρμογή της παραμένει μη ικανοποιητική ή ακόμα και σαφώς μεροληπτική εις βάρος των αντιρρησιών συνείδησης. Η Ελλάδα εξακολουθεί να διώκει και να καταδικάζει ανθρώπους επειδή ασκούν το διεθνώς κατοχυρωμένο δικαίωμα στην αντίρρηση συνείδησης, στην ελευθερία της σκέψης, της συνείδησης και της θρησκείας.
Εμείς, οι νέοι αυτής της χώρας, καλούμε την ελληνική κυβέρνηση να προβεί σε όλες τις απαραίτητες ενέργειες ώστε να σταματήσουν αμέσως οι διακρίσεις και οι διώξεις εναντίον των αντιρρησιών συνείδησης, να γίνουν σεβαστά τα ανθρώπινα δικαιώματά τους και να εναρμονιστούν οι διατάξεις περί εναλλακτικής πολιτικής κοινωνικής υπηρεσίας με τα ευρωπαϊκώς και διεθνώς αναγνωρισμένα πρότυπα και συστάσεις καθώς και με τις συστάσεις του Συνηγόρου του Πολίτη και της Εθνικής Επιτροπής για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου.
Συγκεκριμένα ζητάμε:
- η διάρκεια της εναλλακτικής πολιτικής κοινωνικής υπηρεσίας να μειωθεί, έτσι ώστε να μην είναι τιμωρητική και αποτρεπτική,
- να έχει κανείς το δικαίωμα να διεκδικεί την ιδιότητα του αντιρρησία συνείδησης οποιαδήποτε στιγμή, ακόμα και μετά την κατάταξή του στις ένοπλες δυνάμεις, είτε είναι κληρωτός είτε επαγγελματίας στρατιώτης, έτσι ώστε να γίνεται σεβαστό πάντα το δικαίωμα μεταβολής της συνείδησης,
- η εναλλακτική πολιτική κοινωνική υπηρεσία να υπάγεται αυστηρά σε πολιτική αρχή, συμπεριλαμβανομένης της εξέτασης της αίτησης κάποιου για αναγνώρισή του ως αντιρρησία συνείδησης,
- το δικαίωμα στην εναλλακτική πολιτική κοινωνική υπηρεσία να μην αναστέλλεται ποτέ, ακόμα και σε περίοδο πολέμου,
- να μην εκπίπτουν από την ιδιότητα του αντιρρησία συνείδησης όσοι ασκούν συνδικαλιστική δραστηριότητα ή συμμετέχουν σε απεργία,
- να παρέχεται επαρκής και έγκαιρη ενημέρωση προς όλους τους στρατεύσιμους σχετικά με τη δυνατότητα εκπλήρωσης εναλλακτικής πολιτικής κοινωνικής υπηρεσίας.
Πηγή:
Διεθνής Αμνηστία 
