Δευτέρα 2 Νοεμβρίου 2015

Να ακυρωθεί η καταδίκη του αντιρρησία συνείδησης Αναστάσιου Μπάτα

Δημόσια δήλωση

Δευτέρα 2 Νοεμβρίου 2015



Με αφορμή την εκδίκαση της έφεσης του αντιρρησία συνείδησης Αναστάσιου Μπάτα, στις 3 Νοεμβρίου, η Διεθνής Αμνηστία καλεί σε ακύρωση της καταδίκης του και για μια ακόμη φορά, καλεί τις ελληνικές αρχές να εναρμονίσουν τη νομοθεσία και την πρακτική για τους αντιρρησίες συνείδησης με την ευρωπαϊκή και διεθνή νομοθεσία και τα πρότυπα ανθρωπίνων δικαιωμάτων.


Ο Αναστάσιος Μπάτας, 50 ετών σήμερα, και ιατρός στο επάγγελμα, κατατάχθηκε ως οπλίτης στις τάξεις του Πολεμικού Ναυτικού την 7η Μαρτίου 1994, υπηρετώντας τη θητεία του μέχρι και την 20η Δεκεμβρίου του ίδιου έτους. Στη συνέχεια αιτήθηκε και έλαβε ετήσια αναβολή εκπλήρωσης των στρατιωτικών του υποχρεώσεων. Πριν λήξει η αναβολή του έστειλε επιστολή στο στρατολογικό γραφείο δηλώνοντας αντιρρησίας συνείδησης και ζητώντας να εκτελέσει εναλλακτική υπηρεσία.  Καθώς δεν κατατάχθηκε για να υπηρετήσει το υπόλοιπο της στρατιωτικής του θητείας, κινήθηκε εναντίον του ποινική δίωξη για το αδίκημα της ανυποταξίας σε ειρηνική περίοδο και το 2012, αφότου πια δεν ήταν υπόχρεος στράτευσης, εκδόθηκε σε βάρος του ερήμην απόφαση του Τριμελούς Ναυτοδικείου Πειραιώς, με την οποία καταδικάστηκε σε ποινή φυλάκισης 15 μηνών με τριετή αναστολή. Κατά της απόφασης αυτής άσκησε την από 19 Ιουνίου 2013 έφεσή του, η οποία απορρίφθηκε με απόφαση του Τριμελούς Αναθεωρητικού Δικαστηρίου Αθηνών, λόγω εκπρόθεσμης άσκησης. Η τελευταία απόφαση αναιρέθηκε, ελλείψει ειδικής και εμπεριστατωμένης αιτιολογίας, με απόφαση του Αρείου Πάγου (Στ΄ Ποινικό Τμήμα), η οποία παρέπεμψε την υπόθεση για νέα συζήτηση στο Τριμελές Αναθεωρητικό Δικαστήριο Αθηνών. Τη δίκη θα παρακολουθήσει παρατηρητής της Διεθνούς Αμνηστίας.

Στον Αναστάσιο Μπάτα, ουδέποτε αναγνωρίστηκε το δικαίωμα στην αντίρρηση συνείδησης είτε πριν, είτε μετά την κατάταξή του στις ένοπλες δυνάμεις καθώς εκείνη την εποχή δεν υπήρχε νομική πρόβλεψη για εναλλακτική πολιτική υπηρεσία. Ακόμα όμως και μετά την υιοθέτηση τέτοιας πρόβλεψης, το 1998, δεν μπορούσαν να υπαχθούν στις σχετικές διατάξεις «[o]σοι έχουν υπηρετήσει ενόπλως για οσοδήποτε χρονικό διάστημα στις ελληνικές ή ξένες Ένοπλες Δυνάμεις ή στα Σώματα Ασφαλείας».[1]

Η Επιτροπή για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα του ΟΗΕ[2], στην απόφαση 84 του 1993 είχε  δηλώσει ότι άτομα που υπηρετούν στρατιωτική θητεία δε θα πρέπει να αποκλείονται από το δικαίωμα να έχουν αντιρρήσεις συνείδησης στη στρατιωτική θητεία.

Η Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ, το 1996, στις συμπερασματικές παρατηρήσεις για την Ισπανία[3], είχε καλέσει το κράτος-μέλος του Διεθνούς Συμφώνου για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα «να τροποποιήσει τη νομοθεσία του για την αντίρρηση συνείδησης ώστε κάθε άτομο που επιθυμεί να διεκδικήσει την ιδιότητα του αντιρρησία συνείδησης να μπορεί να το κάνει οποιαδήποτε στιγμή, είτε πριν είτε μετά την ένταξη στις ένοπλες δυνάμεις».

Το Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ, στην Απόφαση 24/17, του 2013[4], ενθάρρυνε τα κράτη να δέχονται αιτήσεις αντίρρησης συνείδησης πριν, κατά τη διάρκεια και μετά τη στρατιωτική θητεία.

Η Διεθνής Αμνηστία για μια ακόμη φορά, καλεί τις ελληνικές αρχές να εφαρμόσουν τις ακόλουθες συστάσεις:

-Οι αντιρρησίες συνείδησης δεν πρέπει να συλλαμβάνονται, να διώκονται, να τους επιβάλλονται πρόστιμα ή να φυλακίζονται εξαιτίας της άρνησής τους να καταταγούν στο στρατό ή εξαιτίας της άρνησής τους να υπηρετήσουν εναλλακτική υπηρεσία που είναι τιμωρητική ή συνιστά διάκριση.

-Περαιτέρω, οι δίκες των αντιρρησιών συνείδησης λαμβάνουν χώρα ενώπιον στρατοδικείων. Η Διεθνής Αμνηστία αντιτίθεται στις δίκες πολιτών, συμπεριλαμβανομένων των αντιρρησιών συνείδησης, από στρατοδικεία, που εγείρουν σοβαρές ανησυχίες σχετικά με το δικαίωμά τους σε δίκαιη δίκη. Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων έκρινε ότι μια δίκη ενός τούρκου αντιρρησία συνείδησης από ένα δικαστήριο αποτελούμενο αποκλειστικά από στρατιωτικούς ήταν παραβίαση του δικαιώματός του σε δίκαιη δίκη σύμφωνα με το Άρθρο 6 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (Erçep κατά Τουρκίας, απόφαση της 22ας Νοεμβρίου 2011).

-Να μειωθεί η διάρκεια της εναλλακτικής υπηρεσίας ώστε να διασφαλιστεί ότι δεν θα είναι τιμωρητική. Σήμερα, η διάρκεια της εναλλακτικής υπηρεσίας είναι στους 15 μήνες, σε σύγκριση με τους 9 μήνες της στρατιωτικής θητείας, για την συντριπτική πλειονότητα των στρατευσίμων.

-Να αναγνωριστεί το δικαίωμα στην αντίρρηση συνείδησης σε οποιαδήποτε στιγμή, πριν, κατά τη διάρκεια ή μετά την ολοκλήρωση της στρατιωτικής θητείας, καθώς και για τους επαγγελματίες μέλη των ενόπλων δυνάμεων.


[1] Με την τροποποίηση της νομοθεσίας το 2010, η διάταξη αυτή τροποποιήθηκε με την προσθήκη της φράσης «μετά τον ενστερνισμό των πεποιθήσεων που τους εμποδίζουν στην εκπλήρωση ένοπλης στρατιωτικής υποχρέωσης για λόγους συνείδησης» (ν.3883/2010, άρθρο 78, εδάφιο γ).
 [2] Commission on Human Rights resolution 1993/84: Conscientious objection to military service

[3] Concluding observations of the Human Rights Committee, SPAIN, CCPR/C/79/Add.61, 3 April 1996, § 15, 20.

[4] Human Rights Council A/HRC/RES/24/17


 ----
Πηγή: Διεθνής Αμνηστία