6 Αυγούστου 2005
«Επιθυμούμε να υπενθυμίσουμε στις ελληνικές αρχές ότι το δικαίωμα της άρνησης εκτέλεσης στρατιωτικής θητείας για λόγους συνείδησης αποτελεί θεμιτή άσκηση του θεμελιώδους δικαιώματος στην ελευθερία σκέψης, συνείδησης και θρησκείας, που διαφυλάσσεται σε διεθνείς συνθήκες για τα ανθρώπινα δικαιώματα, στις οποίες μετέχει η Ελλάδα, συμπεριλαμβανομένων της Οικουμενικής Διακήρυξης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, του Διεθνούς Συμφώνου για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα και της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου», δήλωσε η κ. Όλγα Δημητρίου, Ερευνήτρια της Διεθνούς Αμνηστίας για την Ελλάδα.
Ο Μπόρις Σωτηριάδης, Γεωργιανός ελληνικής καταγωγής, που απέκτησε την ελληνική υπηκοότητα στο πλαίσιο της πολιτικής επαναπατρισμού ομογενών, είχε υπηρετήσει τη στρατιωτική του θητεία στον στρατό της πρώην Σοβιετικής Ένωσης. Αργότερα έγινε Μάρτυρας του Ιεχωβά οπότε, όταν κλήθηκε από τον ελληνικό στρατό να παρουσιαστεί για στρατιωτική θητεία στο στρατόπεδο του Αυλώνα την 1η Αυγούστου, παρουσιάστηκε αλλά αρνήθηκε να υπηρετήσει στον στρατό επικαλούμενος θρησκευτική αντίρρηση συνείδησης και ζήτησε, αντ’ αυτού, να υπηρετήσει εναλλακτική πολιτική υπηρεσία.
Εντούτοις αυτό δεν επιτρέπεται, σύμφωνα με τον Νόμο 2510/97, για όσους έχουν ήδη υπηρετήσει σε ένοπλες δυνάμεις. Ο Σωτηριάδης τέθηκε υπό κράτηση στο στρατόπεδο του Αυλώνα και αναμένεται να δικαστεί από το Στρατοδικείο Αθηνών με την κατηγορία της ανυπακοής. Η Διεθνής Αμνηστία τον έχει υιοθετήσει ως κρατούμενο συνείδησης και ζητά την άμεση και χωρίς όρους απελευθέρωσή του.
Η Διεθνής Αμνηστία υπενθυμίζει ότι την 1η Απριλίου το Στρατοδικείο Αθηνών αθώωσε τον θρησκευτικό αντιρρησία συνείδησης Σεργκέι Γκουτάροφ, στον οποίον είχε ασκηθεί δίωξη για ανυποταξία για τον ίδιο λόγο (απόφαση την οποία η οργάνωση χαιρέτισε στο δελτίο τύπου της με τίτλο «Ελλάδα: Ιστορική απόφαση στρατοδικείου δίνει το δικαίωμα σε άτομο που είχε στρατευθεί να κάνει αίτηση για εναλλακτική πολιτική υπηρεσία», AI Index: EUR 25/004/2005, http://www.amnesty.org.gr/news/2005-04-03-1.htm), και ζητά όλοι οι αντιρρησίες συνείδησης, συμπεριλαμβανομένου του Σωτηριάδη, να αντιμετωπίζονται με τον ίδιο τρόπο, χωρίς διακρίσεις.
Η Διεθνής Αμνηστία πιστεύει ότι κάθε άνθρωπος έχει το δικαίωμα να αρνηθεί να υπηρετήσει στρατιωτική θητεία για λόγους συνείδησης ή βαθιάς προσωπικής πεποίθησης, χωρίς να υποστεί καμία νομική κύρωση ή υλική ζημία. Οποιοσδήποτε φυλακιστεί για την άσκηση αυτού του δικαιώματος θεωρείται κρατούμενος συνείδησης, εφόσον δεν έχει αρνηθεί να υπηρετήσει μια εναλλακτική μη στρατιωτική υπηρεσία που δεν θα έχει χαρακτήρα τιμωρίας ή διάκρισης στη διάρκεια και την ουσία της.
Στις 31 Μαΐου η Διεθνής Αμνηστία, το Ευρωπαϊκό Γραφείο για την Αντίρρηση Συνείδησης και η Αντιπολεμική Διεθνής, με κοινή δημόσια δήλωση, κάλεσαν την Ελληνική κυβέρνηση «να προβεί σε ενέργειες για να σταματήσει αμέσως τις διώξεις εναντίον όλων των αντιρρησιών συνείδησης, να αποκαταστήσει τα αστικά και πολιτικά τους δικαιώματα και να εναρμονίσει τις διατάξεις περί αντίρρησης συνείδησης με τα ευρωπαϊκώς και διεθνώς αναγνωρισμένα πρότυπα και συστάσεις (των Ηνωμένων Εθνών, του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, του Συμβουλίου της Ευρώπης και του Οργανισμού για την Ασφάλεια και την Συνεργασία στην Ευρώπη) καθώς και με τις συστάσεις του Συνηγόρου του Πολίτη και της Εθνικής Επιτροπής για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου» («Η Ελλάδα έσπασε την Ευρωπαϊκή συναίνεση», AI Index: EUR 25/009/2005, http://www.amnesty.org.gr/news/2005-06-01-1.htm).
Γενικές πληροφορίες
Αυτή τη στιγμή οι Μάρτυρες του Ιεχωβά που αντιμετωπίζουν προβλήματα, αναφορικά με την απόκτηση της ιδιότητας του αντιρρησία συνείδησης, ομαδοποιούνται σε δύο κύριες κατηγορίες:
1. Αυτοί που προέρχονται από χώρες που ανήκουν στο πρώην ανατολικό μπλοκ. Αυτά τα άτομα έχουν ελληνική καταγωγή και, εφόσον έχουν μεταναστεύσει στην Ελλάδα για να μείνουν μόνιμα, έχουν υποχρέωση να υπηρετήσουν κάποια στρατιωτική θητεία. Εντούτοις, μεταξύ αυτών υπάρχουν και άτομα που έχουν υπηρετήσει στον στρατό της χώρας τους και μετέπειτα έγιναν Μάρτυρες του Ιεχωβά. Η ελληνική νομοθεσία όμως δεν χορηγεί την ιδιότητα του αντιρρησία συνείδησης σε άτομα που έχουν υπηρετήσει σε ένοπλες δυνάμεις.
2. Αυτοί που έχουν ήδη υπηρετήσει στις ελληνικές ένοπλες δυνάμεις και καταχωρήθηκαν στους καταλόγους εφέδρων, αλλά εν τω μεταξύ έγιναν Μάρτυρες του Ιεχωβά. Συνήθως, οι έφεδροι καλούνται για εκπαίδευση στη χρήση νέου οπλισμού ή για να συμμετάσχουν σε στρατιωτικές ασκήσεις. Αυτά τα άτομα δηλώνουν ότι είναι αντιρρησίες συνείδησης, αλλά η ελληνική νομοθεσία δεν τους αναγνωρίζει.
Συνεπώς, αν παρουσιαστούν στο στρατόπεδο όταν κληθούν για στρατιωτική θητεία ή εφεδρική υπηρεσία και αρνηθούν να υπηρετήσουν επικαλούμενοι θρησκευτική αντίρρηση συνείδησης, δικάζονται από στρατοδικείο με την κατηγορία της ανυπακοής. Αν δεν παρουσιαστούν στο στρατόπεδο και στείλουν υπόμνημα εξηγώντας ότι είναι πλέον Μάρτυρες του Ιεχωβά και επιθυμούν να υπηρετήσουν κάποιας μορφής εναλλακτική υπηρεσία, η αίτησή τους απορρίπτεται και κηρύσσονται ανυπότακτοι.
Οι καταδίκες αυτών των αντιρρησιών συνείδησης Μαρτύρων του Ιεχωβά αποτελούν παραβίαση του δικαιώματός τους να μεταβάλουν τις θρησκευτικές πεποιθήσεις τους και να διαμορφώσουν αντίρρηση συνείδησης ακόμα και αν έχουν στρατευθεί στο παρελθόν. Η Διεθνής Αμνηστία καλεί τις ελληνικές αρχές να παύσουν όλες αυτές τις ποινικές διώξεις και να αναγνωρίσουν το δικαίωμα των ατόμων αυτών να υιοθετούν νέες θρησκευτικές πεποιθήσεις οποιαδήποτε στιγμή στη ζωή τους και να διαμορφώνουν αντίρρηση συνείδησης. Επιπρόσθετα, η Διεθνής Αμνηστία ζητά την αναθεώρηση του ελληνικού νομικού πλαισίου ώστε να διασφαλίζεται ότι η εναλλακτική πολιτική υπηρεσία δεν θα έχει διάρκεια με χαρακτήρα τιμωρίας και διάκρισης, θα υπάγεται εξ ολοκλήρου σε μη στρατιωτικές αρχές (περιλαμβανομένης και της εξέτασης των αιτήσεων των αντιρρησιών συνείδησης), οι αντιρρησίες συνείδησης θα έχουν το δικαίωμα να διεκδικούν αυτήν την ιδιότητα οποιαδήποτε στιγμή, τόσο πριν όσο και μετά την ένταξή τους στις ένοπλες δυνάμεις, και δεν θα είναι ποτέ δυνατόν να εκπέσουν από το δικαίωμα να υπηρετούν εναλλακτική υπηρεσία, ακόμα και σε καιρό πολέμου.
Την 15η Μαΐου, Παγκόσμια Ημέρα για τους Αντιρρησίες Συνείδησης, η Διεθνής Αμνηστία δημοσίευσε έκθεση που παραθέτει τις ανησυχίες της οργάνωσης για την αντίρρηση συνείδησης στην Ελλάδα («Τιμωρούνται για τα πιστεύω τους: πώς οι αντιρρησίες συνείδησης εξακολουθούν να στερούνται των δικαιωμάτων τους», AI Index: EUR 25/007/2005, βλ. http://www.amnesty.org.gr/news/2005-05-11-1.htm).
Πηγή: Διεθνής Αμνηστία
